Beşer açısından temel ihtiyacın reddi anlamında var olan ateizmin, kısa zaman içinde onu besleyen bir kabule dönüşemeyeceği hususu öteden beri bilinmektedir. İnsanın esaslı donanımları ile ana kazanımları hakkında reddiye tavrını öne alan ateist yaklaşımın, yine insanın genetik yapısıyla uyumlu olmadığı da yakinen bilinmektedir. Belki de, sırf bu yüzden Yüce Allah’ın muhatap kümesine dâhil etmediği bir kazanım olmuş gibidir. O açıdandır ki, seçkin donanımlı varlık olan insana tevdî edilen dünya kurulalı beri akleden insanın kabulüyle uyuşmayan bu işlem, merak edip araştırmadan çok, topluca reddiyeyi merkeze almak koşuluyla, düşünen insanın üretimi olamayacağı kuşkusuzdur.

Benzer şekilde, doğrudan muhatap alınan insanın temel ihtiyaçlarının var kılınması, kanaatimizce insanın halk edilmesinden önce devreye alınan tanrısal bir projedir. Beşerin olası yeteneğine hasredilen bu tercihin açlıktan tutun beslenmeye, yeme içmeden tutun sahip olmaya değin hemen her kazanımda gerekli unsurların merkeze alındığı yakinen ortada durmaktadır. İşin farkında olan Tanrının muhatabı olan seçkin varlığa olası sınırlar üzerinden belirlemede bulunduğu ise, O’nun adaleti timsali olan bir durumdur.

Yasak tercihine izin veren her kabulün insan tarafından bilinebilecek bir alanı teşkil etmesi, bu donanımla var edilen insanın sahipsizliğini de açık etmektedir. Cinayet ve zina gibi beşerin aleyhine olan tutumlarında Tanrı tarafından eleştirilmesi, öne alınan seçkin varlığın güven duyulan donanımlarına yakışmadığı da her dem bilinebilmektedir. Bu yüzdendir ki, kendi donanımlarını aşan insana sayısal ve geometrik anlamda olmasa bile, yapıp-edebilme aşamasında itiraz eden varlığı şeytan olduğundan uzak durulmamalıdır.

Doğru ve yalanın beşer nezdinde tanınan bir unsur olması, dünya hayatından itibaren hemen her köşede devreye girebilecek olan hususların onayını verebilen etkin varlığın merkeze alınacağını ve dahi alındığını öne sermektedir. Gelinen bu aşamadır ki, melek, cin ve şeytan tanımlamasında sınavı geçen insanın, aynı zamanda dünyayı imar edebilecek olan yegâne varlık olacağını yakînen haber vermektedir.

Tanrısal düzenin merkezinde olup her dem gerekli olan kabullere fırsat sunan ergin varlık olan insanın, öne alınan bu yapısı gereği tanrısal güvene de layık olduğu açıkça ortada durmaktadır. Benzer şekilde, O’nun var eylediği diğer varlık kümesinde de sunulan önerinin gerekli olan kabulüne yakın varlıkların olması, onları dahi sistem dışına alan azınlık kabulü durumundaki ateizmin devre dışına aldığı olası hesabın farkında olunmasını da kolaylıkla gündeme taşımaktadır.

Maddî âlemde olması gerekenin reddiyle işe başlayan ateizm, zaman içinde bahsedilen gerekliliğe dair sonsuzluk kavramını kullanabildiği ortada durmaktadır. Bu algılayışın sistemik manada olanı reddetmeye yakın durması ise, kendilerinin devreye aldıkları şıkkın işlevsiz olacağından emin olunmayı da gerekli kılmaktadır. Belki de, yanlış ve dahi eksik de bulunsa dediğine iman etmenin kümülatif manada reddine sebep olan bu yaklaşım, olanı tanımlayan aşamadan, olması gerekeni öne alan yaklaşıma fırsat sunduğu da yakından açık edilebilmektedir.

Olması gerekenin reddiyle hayata bakan ateizmin, zaman içinde bu gerekliliği ebedî anlamda devam eden maddesel dokunuşa da kapı aralamış bulunmaktadır. Onun aktive edilen bu kabulü, kendi açılarından haklı duruma evrilen yaklaşımları da merkeze taşımakta gibidir. Hatta değişen ve gelişen zamanlarda bilimsel açıklamadan da faydalanan bu tarzın, olması gereken sistemi devre dışına alan yaklaşımların merkezinde yol aldığı izlenmektedir. Azınlık kesim tarafından bile olsa iman esası hâline getirilen bu yaklaşımın otantik bir kabule fırsat sunamayacağı da açıklıkla deşifre edilebilecektir.

Ekser olarak Tanrısal yokluk üzerinde yol alan ateist kabulün, işin merkezinde olan adaletin sağlanması adına devre dışı kalan önerilerin sahibi olduğu da öteden beri bilinmektedir. Zira devreye alınan bu kabule göre Âhiret hayatının merkezi durumundaki öte dünyanın imkânsız olması, olası adaletin sağlanmasındaki bütün umutların kaybı, devamında ise, güç ve erk sahiplerinin zulümlerine verilecek olan karşılıkların devre dışılığından bahsedilebilecektir. Tanrısal yokluğun bu denli güç kaybına neden olması ise, ateizmin değil, deizmden tutun, agnostizme oradan da yaratılan varlık kümesinde merkezî kabul durumundaki teizmin yaklaşımına da fırsat sunmakta gibidir.

Kanaatimizce, ateizmin haklı olduğu pek çok durumda gerçekleşeni reddetme tercihine dayalı düşünme şekli, zaman içinde ideal kabule benzetilmiş gibidir. O yüzden de, insanın genetik eğilimlerini devre dışına alan bu gibi seçenekler, olması gerekenin reddine daha yakın olan bir duruşa kapı aralamakla, toptan inkârın yaşanılır olmasına yardım etmekte gibidir. Var edilen insan açısından bu eğilimin genel manada %5’i geçememesi ise, onlara itiraz eden beşerin zamanla şirk/aracılık/ortaklık/ denilen dinsel öneriye daha yakın durduğunu göstermektedir.

Bahsedilen yaklaşımın olmayanı merkeze taşımak suretiyle olanı reddedebilme seçeneğine de fırsat verdiği öteden beri yakinen izlenebilmektedir. Olanı anlama konusunda yetkin durumda var edilen insanı devre dışına alan bu sunumun, haklılığını devreye sokabildiği zaman içinde robotik kabule de fırsat sunduğu aşıkârdır. Böylelikle, azınlık gurp tarafından ideolojik kabul sonrasında sıklıkla merkeze taşınan Tanrısal yokluğun, adeta laboratuvar çıktısına ulaşabildiği aşamada reddiyeye dönüşen kabuller gibi durmaktadır.

Yaratılan varlık kümesindeki olası sunumun sadece siyah-beyaz aktivitede olamadığının bilinmesi, bu işiten bahsedilen bazı çıkarsamalarda kendi kabulünü merkeze taşıyan ateizmin yaklaşımına duvar örmekte olduğu yakinen bilinmektedir. O açıdandır ki, ara kabullerin yanında durabilen din olgusu, ateizmin külliyen reddine de yakın durmamaktadır. Üstelik, renk cümbüşü denilen zenginliğin farklı boyutları olacağından haberdar olmak, reddedilen şemanın ara seçeneklerle bezendiğin de tecrübe edilebileceğini ortaya koymaktadır. Olanı analiz edebilme sonrasında kolaylıkla gelinen bu aşama, bazı sunumların reddiye konusu olsa dahi, Tanrısal düzenin asla ve kata reddiyeye sebep olabilecek bir tazının olmayacağından emin olma durumu gibidir.

Dünya ölçeğinde yaratılan en değerli ve dahi donanımlı varlık olan insanı tanıma becerisi, onun Tanrısal kabule yatkınlığından haberli olmayı da merkeze taşımakta gibidir. Peşinen de, onun akledebilme becerisi sayesinde ilk Yaratıcının devrede olduğu var etme aşamasının testi de kolaylıkla devreye girebilmektedir. Her iki basamağın donanımlı varlık olan insanın iradesel tercihine de fırsat veren test aşaması olduğu tezi, ateizmin yanında durduğu reddetme tercihi sonrasında kolaylıkla reddedilmemelidir.

Zaman içinde sunulanlarla sorun yaşama konusunda bazen haklılık payı bulunmasıyla birlikte, hemen her zaman gerekli olandan uzak durmayı kendine yol addeden ateizmin olanı değil, olması gerekeni işlevsel kılması, Tanrı tarafından ilelebet var edilen yasal durum zarfında esas yaklaşım olmalıdır. Hâlbuki ateizm denilen reddiye kümesinin yanlış olanı eleme yerine olanın inkârına mazhar olabilen kabullerden yana yol katettiği açıkça bilinmektedir. O nedenledir ki, kendini bilimsel üretimle besleyen ateizmin olması gerekeler konusunda tabiat yasaları anlamındaki sünnetullah yasasından da haberdar olması gerektiği önerisi, olanı anlama konusunda açık bir delil hükmündedir.

İnsanı besleyici sunum hatta öneri hükmünde olan dinsel önerini ona yardım eden Tanrısal bir katkı olduğu şüphesizdir. Böylesi sunumlardan uzak duran ateizmin ise insanı besleyen Tanrısal katkılardan haberdar olamaması, aktif olan elçilerin etkin olduğu devreleri düşünürsek, olanı anlamaya kolaylık sunabilen gelişen dünya ölçeğinde de söz konusu edilmemelidir. Yaşamsal katkıların inkârı pozisyonunda iş tutan ateizmin, olanı anlama konusunda akışkan durumda olan beşer tarafından elimine edilmesi de çoğu zaman tercih edilen bir seçenek gibi durmaktadır.

Dinin eleştirisinden kaçıp reddine ulaşan ateizm, hesap bilincini de inkâr etmek suretiyle, olası adalet tasavvurunun da önünü kesmiş olmaktadır. Sunulana itiraz eden bu yaklaşımın, olması gereken konusunda daha olumlu bir eğilime yakın durması da beklenirdi. Yanlış ve de eksik olanı düzeltme peşinen de reddetme kültürünün toptan yok saymaya evrildiği bu gibi kabullerin insan tarafından sağlıklı bir seçim olarak ele alınamayacağı da açıkça ifade edilmelidir. Donanımlı varlık olan insanı öne alarak gelinen bu aşamada ise, beşerin tercih kümesine dâhil edilen her sunum, aynı zamanda sağlıklı düşünmeye fırsat veren eğilimlere de kapı aralayabileceği seçeneği kolaylıkla devreye sokulmalıdır.

Ateist eğilimlerin insan tarafından haklılık payı verilmeyen kabul olması, yaratılan insan olgusunun yeniden ele alınmasını açık etmekte gibidir. Gelinen bu aşamada demek lazımdır ki, dünyada hayat süren kişi ve toplumların reddiyeden yana değil, ortaklık denilen şirk, olanı saklama denilen nifak ve bazen de yok sayma şeklinde cereyan eden küfür kabulüne yakın durabilmeyi öne aldığı öteden beri test edilebilen bir kazanım hükmündedir. Ateizmin bu yaklaşımlardan dahi onay almaması demek, onun Hak Dinler bazında geçerliliğinin olamayacağını da kolaylıkla ifade edecektir.