Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) koordinasyonunda korona virüsün tedavisine yönelik oluşturulan ’Covid-19 Türkiye Platformu’nda yapılan aşı ve ilaç çalışmaları ve bu sürecin yönetilmesiyle ilgili TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Hasan Mandal ve Gen Mühendisliği ve Biyoteknoloji Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Şaban Tekin, önemli açıklamalarda bulundu. Kocaeli’nin Gebze ilçesinde bulunan TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi Gen Mühendisliği ve Biyoteknoloji Enstitüsünün laboratuvarında konuşan TÜBİTAK Başkanı Mandal, “Biz Covid-19 Türkiye platformu olarak Mart ayında başlamış olduğumuz ilaç ve aşı çalışmalarını sizlerle paylaşıyoruz. Daha önce Mayıs ayında bir araya gelindiğinde şunu ifade etmiştik. İnşallah yaz aylarında ülkemizin bu sürecin tedavisinde kullanılan ilacı, ülkemizin kendi kaynaklarından sentezleyerek, etken ithal ederek değil kendi ülkemizde üreteceğimizi ifade etmiştik. Haziran ayında bunu gerçekleştirdik. İlacımız üretildi. Sağlık Bakanlığımızdan ruhsatlandırıldı ve şu anda kullanılmaya başlandı. Dolayısıyla bu gerçekten bu platformun, 18 projenin, 49 farklı kurumun, 426 araştırmacının birlikte çalışarak yaptığı bir şeydir. Sadece burada burada bulunduğumuz Gen Mühendisliği ve Biyoteknoloji Enstitüsü’nun değil, ülkemizdeki tüm yetkin kurumların bir araya geldiklerinde başardıkları bir iştir” dedi.

“ARAŞTIRMACILARIMIZ GECE GÜNDÜZ ÇALIŞTILAR”

Aşı için gece gündüz araştırmaların sürdüğünü ifade eden Mandal, “Cumhurbaşkanımız geçtiğimiz günlerde kampüsümüzdeydi. Mükemmeliyet Merkezimizin açılışını gerçekleştirdi. O esnada tüm kamuoyuyla aşı çalışmalarımızı paylaştı. 18 çalışmamızdan 8’i aşı çalışmasıydı. Bunların ikisinde hayvan deneyleri başarılı bir şekilde gerçekleştiğini, bunlardan birisinin ise etik kurulu izni alarak klinik aşamasına geçtiğini ifade etmişti. Bu bizim için önemli bir durum. Aşı çalışmaları normalde 5 yıl süren çalışmalardır. Bu zor günlerimizde, sokağa çıkma kısıtlamasının olduğu günlerde dahi araştırmalarımız gece gündüz çalıştılar. Hocalarımız, araştırmacılarımız, öğrencilerimiz bir araya geldiklerinde ne yapabildiklerini gösterdiler” diye konuştu.

“GELECEK YIL ERKEN AYLARDA BUNUN KULLANILMAYA BAŞLANMASI İÇİN GECE GÜNDÜZ ÇALIŞIYORUZ”

“Diğer aşılarımızla ilgili de ilerleyen zamanlarda konuşacağız ama ikisinde önemli bir aşamaya gelindi” ifadelerine yer veren Mandal, Bunlardan birisi klinik aşamaya başlamak için başvurusunu yaptı. İnşallah Eylül- Ekim ayında insanlar üzerinde denendiği aşama tamamlanır. İnşallah gelecek yıl erken aylarda bunun kullanılmaya başlanması için gece gündüz çalışıyoruz. Türk bilim insanları bu etkinlikte. Biz söylediğimiz zamanın çok daha öncesinde ilacı sunduk. Burada da inşallah 2021 yılının başları diyorum ama gece gündüz çalışmaya devam ediyoruz” şeklinde konuştu.

“HIZLI BİR ŞEKİLDE AŞILARIMIZI TAMAMLAMAYA ÇALIŞIYORUZ”

Daha sonra konuşan Gen Mühendisliği ve Biyoteknoloji Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Şaban Tekin, “18 projemiz var. Bu 18 projemizden 8’i aşı, 10’da tedavi amaçlı ilaç. İlaç projelerinde ilk 2 ürünümüz çıktı. Bir tanesi ruhsatlandırıldı. Bizim bütün çalışmalarımız aslında bir takım çalışması. Çok ciddi bir efor sarf ediliyor. Türkiye için birlikte çalışıyoruz, İnşallah da birlikte geliştireceğiz. Eğer bir teknik sıkıntı yaşamasak bunları da inşallah yapacağız. 8 aşıdan 2 tanesinin ilk hayvan aşamalarını bitirdik. Gerekli başvuruları yaptık. Etik kurulu onayımızı aldık. Bir tanesi için bakanlıktan çıkan onay akabinde prototip üretime geçeceğiz. Daha sonra insanlara test aşamalarında uygulanacak. Bunla ilgili tasarımlarımızı hazırladık. Teknik bir süreç. Arkadan aşılar geliyor, onlar da bu süreci yaşayacaklar. Dünya Sağlık Örgütünün sağladığı avantajlar var. Bunlar normalde uzun süren süreçler ama bu gibi koşullarda bazı aşamaların ertelenmesini tavsiye edebiliyor ve kaldırabiliyor. Biz de hızlı bir şekilde aşılarımızı tamamlamaya çalışıyoruz” ifadelerini kullandı.

“HALKIMIZ BİZE GÜVENSİN”

Türkiye’nin aşı çalışmalarında diğer ülkelerden geriye kalır yanının olmadığını belirten Tekin, “Biz 8 aşıda 8 farklı teknoloji kullanıyoruz. Hepsi dünya ile yarışır ölçekte teknolojiler. Aynısı ya da benzer teknoloji onlarda da var. Hiç kimsenin düşünmediklerini düşündüğümüz modellerimiz ve uygulamalarımız var. Türkiye’de geliştirilmiş ve patentlenmiş moleküllerle çalışmalarımız var. Dolayısıyla onlardan hiçbir geriye kalır tarafımız yok. Belki dünyada bazı noktalarda ilk olacağız. Biz ekip olarak 426 kişi Cumhurbaşkanımız, bakanlığımız ve başkanımızın desteği ile bu işleri yapıyoruz. Halkımız bize güvensin” açıklamalarına yer verdi.

(Samet Kahraman - Murat Kanber/İHA)