Amerika resmen Türkiye ile dalga geçiyor..

Uzun bir oyalamadan sonra şimdi de Biden hükümeti ile kongre arasında paslaşmalarla vakit geçiriliyor.
Bu kez de devreye Dışişleri Bakanılğı girdi. Onlar da f-16'lar için değil F-16 savaş uçaklarının iletişim sistemi olan kitlerin satışına onay verdiğini kongreye bildirdi.

ABD Kongresinin Bakanlığın kararına, NATO üyelerine verilen satış onayları için 15 iş günü, NATO üyesi olmayan ülkelere 30 iş günü içinde itiraz etme hakkı bulunuyor.

Dışişleri Bakanlığı, teamül olarak satış planlarını Kongreye gayriresmi şekilde iletiyor ve aldığı geri dönüş üzerine resmi tebligatı yapıyor.

Ne zaman çıkacağı belli olmayan kongre kararından sonra konu tekrar Biden'e gidecek. Biden'den Savunma Bakanlığı'na ondan sonra teslimat gerçekleşecek

ABD Dışişleri Bakanlığı, Türkiye için F-16 kararını Kongreye iletti

ABD, Türkiye'ye mevcut F-16 savaş uçaklarının iletişim sistemi olan kitlerin satışına onay verdiğini Kongreye ilettiğini duyurdu.

ABD'nin Türkiye'ye F-16 satışı konusunda bir yeni gelişme daha yaşandı.

İki ülke arasındaki F-16 satışına, ABD Başkanı Joe Biden geçtiğimiz yıl yeşil ışık yakmış, olumlu yöndeki fikrinin değişmediğini ancak Kongre'den onay alması gerektiğini aktarmıştı.

Kongre'nin onayı ise, Türkiye'nin Finlandiya ve İsveç'in NATO'ya üyeliğini onaylamasına bağlı olduğu belirtilmişti.

"Finlandiya'nın üyeliği sonrası süreç hızlandı"

Süreçle ilgili son bilgileri paylaşan Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın da, “Yönetim hala sürecin ilerlemesini istiyor. Kongre tabii bir onay süreci var. Oraya doğru gidiyoruz şu anda. Zaten Finlandiya’nın üyeliği onaylandıktan sonra süreç daha da hızlandı ama İsveç konusunda da bizim koyduğumuz objektif kriterler var. Terörle ilgili temel talebimiz karşılandığı zaman İsveç de NATO’ya katılır” demişti.

Kongreye iletildi

Tüm bu açıklamaların ardından ABD Dışişleri Bakanlığı'ndan yeni bir açıklama geldi.

Bakanlık, Türkiye'ye mevcut F-16 savaş uçaklarının iletişim sistemi olan Link-16 taktik veri bağlantı ağının modernizasyon kitlerinin satışına onay verdiğini Kongreye iletti.

Türkiye neden F-16V uçağı ve modernizasyon kitleri almak istiyor?

F-16 uçakları Türk Hava Kuvvetlerinin asli unsuru niteliğinde olup ana vurucu gücünü teşkil ediyor. 1987 ile 2012 yılları arasında Türkiye, Amerika Birleşik Devletleri'nden 270 adet çeşitli modellerde F-16 uçakları satın aldı. Halihazırda Türkiye, ABD ve İsrail'den sonra en fazla F-16 uçağına sahip ülke konumunda. Başta terörle mücadele olmak üzere karşılaştığı güvenlik sorunları nedeniyle Türkiye, söz konusu uçakların en aktif kullanıcılarından biri oldu. Dolayısıyla Türk Hava Kuvvetlerinin uçak üzerinde ciddi bir deneyime ve bilgi birikimine sahip olması, yeni ve gelişmiş F-16'ların hizmete alınmasını rasyonel bir seçim kılıyor.

Diğer taraftan, Türkiye'nin envanterindeki F-16 uçaklarının birçoğunun eskimeye yüz tutması yeni uçak tedarikini gerektiriyor. Türkiye’nin F-16 envanteri Blok 30, Blok 40, Blok 50 ve Blok 50+ konfigürasyonlarından oluşuyor. Türkiye'nin F-16 filosunun büyük kısmının (Blok 30 ve Blok 40 konfigürasyonlarında 160 uçak) 1987 ile 1995 yılları arasında hizmete girdiği düşünüldüğünde durum daha net anlaşılabilir. Hava kuvvetlerinin en modern F-16'sı olan Blok 50+ uçakları ise yaklaşık 10 yıldır hizmette bulunuyor. Dolayısıyla beşinci nesil uçakların bazı özelliklerine de sahip olan en yeni model F-16 Blok 70 satın alınmak isteniyor.

Benzer şekilde, Türk savunma sanayisinin de F-16 uçaklarıyla uzun bir geçmişi bulunuyor. Türk firmalar geçtiğimiz yıllarda uçaklara yapısal ve aviyonik modernizasyon programları uyguladı. Bu şekilde uçakların uçuş ömürleri uzatıldı ve daha modern ekipmanlarla donatıldı. Diğer taraftan, Türkiye'nin 1987 ile 1995 arasında alımını yaptığı 160 F-16'nın ilk 8 uçağı hariç kalanının Türkiye'de üretildiği de belirtilmelidir. Benzer şekilde Mısır'a ihraç edilen 46 F-16, 1993-1995 yılları arasında Türkiye'de üretildi. Ayrıca, Türkiye geçtiğimiz 20 yıl içinde Pakistan ve Ürdün'e ait F-16'ların modernizasyonunu da gerçekleştirdi. Türkiye, yeni uçakların yanında 79 adet modernizasyon kiti de talep ederek, elindeki diğer F-16'ları Blok 70 seviyesine kendisi yükseltmeyi amaçlıyor.

F-16V uçağı ve modernizasyon kitlerinin tedarikinde neden sorun yaşanıyor?

Türkiye Ekim 2021'de ABD'den 40 adet F-16 Blok 70 savaş uçağı ve 79 adet modernizasyon kiti satın almak üzere talep mektubunu iletti. Fakat olası satışın gerçekleşmesi için Kongreye resmi olmayan bildiri ancak geçtiğimiz haftalarda yapıldı. Özellikle Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısı sonrasında ABD Başkanı Joe Biden Türkiye'ye uçakların ve modernizasyon kitlerinin satılmasını desteklediğini açıkladı. Takip eden süreç içinde Kongreden çeşitli itirazların yükselmesi ve satışı belirli şartlara bağlayan yasa tasarılarının geçirilmesi karşısında Başkan Biden satışa olan desteğini yineledi. Buna müteakip, satışı şartlara bağlayan maddeler 2023 Ulusal Savunma Yetkilendirme Yasasından (NDAA) çıkarıldı.

Yönetimin Kongreye resmi olmayan bildirimi yapmasının ardından Kongre ile müzakereleri başlatan süreç (tiered review) devreye girdi. Söz konusu süreç 20-40 gün arasında sürmekte olup, sonrasında resmi bildirim yapılıyor. Ancak Kongreden gelen çeşitli itirazlar, durumu belirsizliğe sürükledi. Son olarak 29 Senatör, Biden'a yolladıkları mektupta İsveç ve Finlandiya'nın NATO üyelik başvuruları Türkiye tarafından onaylanana kadar uçak ve modernizasyon kitlerinin satışına onay vermeyeceklerini ifade etti. Bu anlamda yönetim Kongreye resmi bildirimi yapmaktan geri durabilir ki bu da satışın rafa kaldırılması anlamına gelir. Clinton döneminde AH-1W Super Cobra helikopteri ile Obama döneminde Predator ve Reaper İnsansız Hava Araçlarının (İHA) satışlarında olduğu gibi, geçmişte bunun örnekleri de mevcuttur.

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın son açıklamaları, Türkiye'nin özellikle İsveç'in NATO üyeliğine -en azından kısa vadede- onay vermeyeceğine işaret ediyor. Aslında olası satışla İsveç ve Finlandiya'nın NATO üyelikleri arasında bir ilgi bulunmuyor. Türkiye de resmi olarak bu görüşü dile getirdi. Ancak her büyük silah satış anlaşmasında olduğu gibi konu kaçınılmaz olarak siyasallaştırıldı.