“Hac?lar ve umre yapanlar Allah'?n (evinin) ziyaretçileridir. Kendisine dua ederlerse dualar?na icabet eder, On'dan ba???lanma dilerlerse onlar? ba???lar.” (*)

Hac ibadeti, bireyin kendini yeniden ke?fetme, manevi dönü?üm ve toplumsal sorumluluklar?n? yerine getirme f?rsat? sunan bir ritüeldir. ?nsan hayat?ndaki dönüm noktalar?ndan biridir ve ki?inin insanl??a ve topluma olan sorumluluklar?n? anlamas?n? sa?lar.

Hac; ?rk, renk, cinsiyet, dil, ülke, kültür ve millet farkl?l?klar? olmaks?z?n inananlar?n ?slam karde?li?inin göstergesidir. Allah’?n “Tan??as?n?z diye sizi milletler ve kabileler halinde yaratt?k” (Hucurat Suresi, 13) buyru?unun hayata geçirilmesidir. Zengin-fakir, ?ehirli-köylü, e?itimli-e?itimsiz ayr?m?n? ortadan kald?ran, benli?i kald?r?p bizi öne ç?karan, ihlas ve samimiyetin doru?a ç?k?p, inananlar?n kâinat?n tesbihine hep birlikte kat?ld?klar? bir ibadettir.

Hac toplumsal bir harekettir. Müminler orada hep birlikte Kâbe’ye yani Beytullah’a, “Allah’?n evi”yönelirler. Bu ayn? zamanda sahibine yöneli?tir. Hac; Allah'a do?ru ilerlemenin simgesidir; Kâbe'yi tavafla, insan dönü?ünü sadece Allah'a yönlendirir.

Hac, müminlerin özgürlü?üne ve ba??ms?zl???na vurgu yapar. ?nsan?n nefsiyle mücadele etti?i ve kötülüklerden ar?narak ruhsal bir yenilenmeye ula?t??? süreçtir.

Hac mah?erin sembolik provas?d?r. ‘Maddeye olan ba??ml?l?ktan’ kurtulup Allah’a yak?nla?man?n. O’na teslim olman?n, Allah ile ahdini yenilemenin, yeniden dirili?in, özgürlü?e kavu?man?n sembolüdür.

Allah'a Ula?an…

Kur'an'da hac ibadetiyle ilgili ayetlerde genellikle kurban konusundan da söz edilir. Müminler, kutsal topraklarda hu?û içinde yapt?klar? hac ibadeti vesilesiyle, ?brahim(as) gibi Allah’a yak?nla?may? umut ederler.

Kurban, Allah ad?na çok sevdi?i o?lunu feda etmeyi göze alabilen ?brahim(as)’?n mübarek an?s?d?r. Allah’a itaatin, teslimiyetin, güçlü ve derin bir imana sahip olma gere?inin bir hat?rlatmas?d?r.

Namaz, oruç, infak, itaat ve di?er tüm ibadetlerde, niyet ve kalpten geçenler önemlidir. ?nsanlar ibadetlerini, Allah'? ve O'nun kar??s?nda ne denli acz içinde olduklar?n? dü?ünmeden, yaln?zca al??kanl?kla yap?yor olabilirler. Hac, ?eklen yap?lan ruhsuz ve anlams?z bir ibadet olmamal?. Ya da hac, seyahat, ticaret ve gösteri? için yap?lmamal?. ?nsan, kullu?un gereklerini Allah'?n kendisinden ho?nut olmas?n? dileyerek, O'na muhtaç oldu?unun bilincinde olarak yapt???nda ibadetleri Allah kat?nda geçerli olur.

Kur’an, insanlar?n kestikleri kurbanlar?n kanlar?n?n de?il, yaln?zca kalplerindeki takvalar?n?n kendisine ula?aca??n? bildirerek tam da bunu hat?rlat?r: “Onlar?n etleri ve kanlar? kesin olarak Allah'a ula?maz, ancak O'na sizden takva ula??r. ??te böyle, onlara sizin için boyun e?dirmi?tir; O'nun size hidayet vermesine kar??l?k Allah'? tekbir etmeniz için… Güzellikte bulunanlara müjde ver” (Hac Sûresi, 37)

?nanan insanlar her kurban kesiminde, ?brahim(as) ile o?lu ?smail(as)’?n Yüce Allah'a ko?ulsuz itaat konusunda verdikleri ba?ar?l? imtihan?n an?s?n? tazeler ve kendilerinin de benzer bir itaate haz?r olduklar?n? sembolik olarak gösterirler.                

Önemli bir itaat ve teslimiyet örne?i olan ?brahim(as) ve o?lu ?smail(as)’?n ba??ndan geçen imtihan, Kur’an ayetlerinde ?öyle haber veriliyor:

“Biz de onu halim bir çocukla müjdeledik. Böylece (çocuk) onun yan?nda ko?abilecek ça?a eri?ince (?brahim ona): ‘O?lum’ dedi, ‘gerçekten ben seni rüyamda bo?azl?yorken gördüm. Bir bak, sen ne dü?ünüyorsun?’ (O?lu ?smail) Dedi ki: ‘Babac???m, emrolundu?un ?eyi yap. ?n?allah, beni sabredenlerden bulacaks?n.’ Sonunda ikisi de (Allah'?n emrine ve takdirine) teslim olup (babas?, ?smail'i kurban etmek için) onu aln? üzerine yat?rd?. Biz ona: ‘Ey ?brahim’ diye seslendik, ‘gerçekten sen, rüyay? do?rulad?n. ?üphesiz Biz, ihsanda bulunanlar? böyle ödüllendiririz.’ Do?rusu bu, apaç?k bir imtihand?. Ve ona büyük bir kurban? fidye olarak verdik” (Saffat Sûresi, 101-107)

Yüce Allah’?n ‘dost’ edindi?i peygamberi ?brahim(as)’?n, o?lu ?smail(as)’i Allah için feda edebilece?ini kan?tlamas?, güçlü ve derin iman?n?n göstergesidir. Bu üstün ahlâk, iman edenler için çok güzel bir örnektir. Bu sebeple müminler, “?brahim ve onunla birlikte olanlarda size güzel bir örnek vard?r…” (Mümtehine Sûresi, 4) âyetinde haber verildi?i üzere, onlar?n yolunu izlemeli ve Allah'?n âyetlerini uygulamadaki titizlikleri, zorluk zamanlar?ndaki tavizsiz davran??lar?, sab?rl? ve tevekküllü ki?ilikleriyle onlar? örnek almal?.  ?brahim(as)’?n iman?ndaki samimiyeti, tevekkülü, itaati, sadakat ve kararl?l??? ku?kusuz her müminin sahip olmas? gereken önemli ahlâk özellikleridir.

Kur’an ayetlerinde söz edilen kurban kesme, ete duyulan ihtiyaç nedeniyle hayvan kesme de?il, bir manevî adan?? göstergesidir.

“Kendileri için birtak?m yararlara ?ahit olsunlar ve kendilerine r?z?k olarak verdi?i (kurbanl?k) hayvanlar üzerine belli günlerde (kurban adarken) Allah'?n ad?n? ans?nlar. Art?k bunlardan yiyin ve zorluk çeken yoksulu da doyurun.” (Hac Suresi, 28)

Müminlerin, kestikleri kurban? Allah'a yak?nla?maya bir vesile olarak görmeleri, Allah'a olan sadakatlerini, O'nun r?zas?n? hiçbir dünyevî nimete de?i?meyeceklerini, bu u?urda -en sevdikleri de dâhil- her ?eyi feda edebileceklerini ortaya koyar. Kurban, Allah’a yak?nla?mak niyetiyle, O’nun d???ndaki her ?eyi kurban etmektir. Bizler de ?brahim(as) ve ?smail(as) gibi, tam bir teslimiyetle teslim olal?m ve o sapasa?lam ve kopmas? olmayan kulpa tutunal?m… Çünkü, “Bütün i?lerin sonu Allah'a var?r" (Lokman Sûresi, 22)

Kurban Bayram?m?z mübarek ve birli?imize vesile olsun.

(*): Diyanet Hac ?lmihali