Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankas? Ba?kan? Murat Uysal, ’Enflasyon Raporu 2020-1 Bilgilendirme Toplant?s?’na kat?ld?. Merkez Bankas? konferans salonunda düzenlenen toplant?da Uysal, Elaz??’da meydana gelen 6,8 büyüklü?ündeki depremde hayat?n? kaybeden vatanda?lar için Allah’tan rahmet dile?inde bulunarak, yak?nlar?na da ba?sa?l??? diledi. Yaral?lar için de acil ?ifalar?n? ileten Uysal, makroekonomik görünüm ve para politikas?na dair de?erlendirmeler ve enflasyon tahminlerini içeren sunum gerçekle?tirdi.

Merkez Bankas? Ba?kan? Murat Uysal, küresel d?? ticarete ili?kin müdahalelerin etkilerine dair de?erlendirmelerde bulundu. Uysal, küresel iktisadi faaliyetlerindeki zay?flamaya dikkat çekerek, ekonomi politikalar?na ili?kin belirsizliklerin son dönemde azald???n? aç?klad?. Uysal, “Küresel iktisadi faaliyetteki zay?flama 2019 y?l?n?n son çeyre?inde de devam ederken, ekonomi politikalar?na ili?kin belirsizlikler son dönemde k?smen azalmakla birlikte önemini korudu. ABD ve Çin aras?ndaki ticaret anla?mas?, Brexit sürecine ili?kin belirsizliklerin azalmas? ve küresel para politikalar?n?n destekleyici duru?u, büyüme görünümünü bir miktar olumlu etkiledi. Bununla birlikte jeopolitik riskler, kurakl?k ve son günlerde Çin’de ba? gösteren salg?n hastal??a ili?kin artan endi?eler küresel büyüme üzerinde a?a?? yönlü riskler olarak öne ç?k?yor. Önümüzdeki dönemde, geli?mi? ülkelerde büyüme görünümünün bir miktar olumluya dönmesini, geli?mekte olan ülkelerde ise ülkelere özgü k?r?lganl?klar?n büyüme performans? üzerinde etkili olmas?n? bekliyoruz” ifadelerini kulland?.

“Ç?N’DEK? SALGIN HASTALIK, PETROL F?YATLARINDAK? OYNAKLI?I ARTIRARAK HER ?K? YÖNDEK? R?SKLER? CANLI TUTUYOR”

Çin’de ortaya ç?kan Korona virüsüyle ilgili de konu?an Uysal, ya?anan salg?n hastal???n petrol fiyatlar?ndaki ini?-ç?k??? artt?raca??n?n öngörüldü?ünü aç?klad?. Uysal, “Küresel ekonomiye ili?kin belirsizliklerin azalmas?n?n emtia fiyatlar? ve büyüme kanallar?yla küresel enflasyonu art?rma olas?l??? bulunuyor. Öte yandan, küresel faaliyet üzerindeki a?a?? yönlü riskler bu olas?l??? zay?flat?yor. Yak?n dönemdeki jeopolitik geli?meler ve Çin’deki salg?n hastal?k, petrol fiyatlar?ndaki oynakl??? art?rarak her iki yöndeki riskleri canl? tutuyor. Bu çerçevede küresel enflasyona ili?kin riskleri dengeli olarak de?erlendiriyoruz. Mevcut küresel finansal ko?ullar ve küresel ticarete ili?kin beklentilerdeki k?smi iyile?me geli?en ülke finansal varl?klar?na yönelik talebi ve risk i?tah?n? destekliyor. 2019 y?l?n?n dördüncü çeyre?inde geli?mi? ülkelerin uzun vadeli tahvil getirileri bir miktar yükseldi. Buna kar??n küresel enflasyondaki zay?f seyir, geli?mi? ülke merkez bankalar?n?n para politikalar?n? geni?leyici yönde sürdüreceklerine dair beklentileri güçlendirmektedir. Bu görünüm alt?nda, geli?mekte olan ülkelere yönelen portföy ak?mlar?nda bir miktar toparlanma gözledik” ?eklinde konu?tu.

“SON ÇEYRE?E ?L??K?N VER?LER, BÜYÜMEN?N ?Ç TALEP KAYNAKLI OLARAK GÜÇ KAZANDI?INA ??ARET ED?YOR”

Makroekonomik göstergelerdeki iyile?menin ve küresel geli?melerin katk?s?yla Türkiye’nin risk primi bir önceki rapor dönemine göre gözle görülür ölçüde geriledi?ini ifade eden Uysal, “Enflasyon beklentilerindeki ve ülke risk primindeki iyile?me uzun vadeli faizlerin dü?mesini sa?lad?. Böylelikle, kredi faiz oranlar?ndaki gerileme ve iç talepteki toparlanmayla kredi büyümesi h?z kazand?. Eylül ve Ekim aylar?nda tek haneye gerileyen tüketici enflasyonu, y?l?n son iki ay?nda dü?ük baz?n da etkisiyle art?? gösterdi ve 2019 y?l?n? yüzde 11,84 ile Ekim Enflasyon Raporu’nda öngörülen seviyenin alt?nda tamamlad?. E?ilim ve fiyatlama davran???na ili?kin göstergeler son çeyrekte enflasyonun ana e?iliminde görece ?l?ml? seyrin korundu?una i?aret etti. Geçti?imiz Rapor dönemine k?yasla öne ç?kan önemli bir geli?me enflasyon beklentilerindeki iyile?menin genele yay?larak devam etmesi ve beklentiler aras?ndaki uyumun güçlenmesi oldu. ?ktisadi faaliyet ise, Ekim Enflasyon Raporu’yla uyumlu bir ?ekilde toparlanma e?ilimini sürdürdü. Son çeyre?e ili?kin veriler, büyümenin iç talep kaynakl? olarak güç kazand???na ve sektörel yay?l?m?ndaki iyile?menin devam etti?ine i?aret ediyor. Öte yandan talep kompozisyonundaki de?i?imle birlikte net ihracat?n büyümeye katk?s?n?n azald???n? görüyoruz. Önümüzdeki dönemde cari i?lemler dengesinin ?l?ml? bir seyir izleyece?ini tahmin ediyoruz. Bununla birlikte, küresel ekonomiye ili?kin belirsizliklerin sermaye ak?mlar?, d?? ticaret ve emtia fiyatlar? kanal?yla makroekonomik göstergeler üzerinde olu?turdu?u riskleri yak?ndan takip ediyoruz” diye konu?tu.

“TÜRK L?RASI GET?R?S? E?R?S? TÜM VADELERDE GER?LED?”

Enflasyonun ana e?ilimine dair göstergelerine dikkat çeken Uysal, belirlenen parasal duru? çerçevesinde faiz indirimlerine Aral?k ve Ocak aylar?nda devam edildi?ini aktard?. Politika faiz oran?nda Aral?k ay?nda gerçekle?tirilen 200 baz puan indirimin ard?ndan Ocak ay?nda da 75 baz puanl?k ölçülü bir indirim yaparak bir hafta vadeli repo ihale faiz oran?n? yüzde 11,25 olarak belirlediklerini aktaran Uysal, “Enflasyon beklentileri ve ülke risk primindeki dü?ü?ün de katk?s?yla Türk liras? getiri e?risi tüm vadelerde geriledi” dedi.

“ENFLASYON B?R ÖNCEK? YIL SONUNA KIYASLA 8,5 PUAN GER?LEM?? OLDU”

Tüketici enflasyonu 2019 y?l?n?n son çeyre?inde, bir önceki çeyrek sonuna k?yasla, 2,58 puan artarak yüzde 11,84’e yükseldi?ini aç?klayan Uysal, y?l? Ekim Enflasyon Raporu tahmininin alt?nda tamamlan?ld???n? belirtti. Uysal, konuya ili?kin, “Böylelikle tüketici enflasyonu bir önceki y?l sonuna k?yasla 8,5 puan gerilemi? oldu. Bu dü?ü?te birikimli döviz kuru etkilerinin zay?flamas? ana belirleyici olurken, ?l?ml? talep ko?ullar? ile i?lenmemi? g?da ve ithalat fiyat geli?meleri enflasyondaki dü?ü?e destek veren di?er unsurlar olarak öne ç?kt?. Çekirdek göstergelerden B endeksinin y?ll?k enflasyonu da öngörülere k?yasla bir miktar daha dü?ük gerçekle?ti. Y?l?n son çeyre?inde ise, jeopolitik geli?melere ba?l? olarak döviz kuru ve uluslararas? petrol fiyatlar?nda art?? gözlendi. Maliyet unsurlar?na ek olarak dü?ük baz?n da etkisiyle y?l?n son iki ay?nda hem tüketici enflasyonu hem de çekirdek göstergelerin y?ll?k enflasyonu yükseldi. Enflasyondaki art??, baz etkisinin güçlü oldu?u temel mal ve enerji gruplar?nda daha belirgin oldu. G?da enflasyonu i?lenmemi? g?da kaynakl? olarak yükselirken, hizmet enflasyonu yataya yak?n bir seyir izledi. Bu dönemde e?ilim ve fiyatlama davran???na ili?kin göstergeler ?l?ml? seyretti” ifadelerini kulland?.

“?THALATTAK? TOPARLANMAYLA NET ?HRACAT UZUN B?R ARADAN SONRA YILLIK VE DÖNEML?K BÜYÜMEYE NEGAT?F KATKI VERD?”

?ktisadi faaliyetin, 2019 y?l? üçüncü çeyre?inde Ekim Enflasyon Raporu’yla uyumlu bir ?ekilde toparlanmaya devam etti?ine de?inen Uysal, “Gayri Safi Yurt ?çi Hâs?la mevsim ve takvim etkilerinden ar?nd?r?lm?? olarak bir önceki çeyre?e k?yasla yüzde 0,4, bir önceki y?l?n ayn? dönemine göre ise yüzde 0,9 oran?nda artt?. Üçüncü çeyrekte büyümenin temel belirleyicisi yurt içi talep oldu. Tüketim harcamalar? artmaya devam ederken, toplam yat?r?mlarda dü?ü? e?iliminin durdu?unu ancak zay?f düzeyin korundu?unu görüyoruz. ?hracattaki art??a ra?men ithalattaki toparlanmayla net ihracat uzun bir aradan sonra y?ll?k ve dönemlik büyümeye negatif katk? verdi” dedi.

“YURT ?Ç? TALEB?N KADEMEL? OLARAK GÜÇLENMEYE DEVAM ETMES?N? BEKL?YORUZ”

Küresel büyüme görünümündeki zay?flaman?n d?? talebi k?smen yava?latt???n? aç?klayan Uysal, durumu yurt içi talebin güç kazanmas?yla aç?klad?. Uysal, “Rekabet gücü kazan?mlar?, pazar çe?itlendirme esnekli?i ve turizmdeki güçlü seyir, mal ve hizmet ihracat?ndaki art??? destekliyor. Ancak, yurt içi talebe ba?l? olarak ithalatta gözlenen toparlanmayla birlikte net ihracat?n büyümeye katk?s? azalmaya devam ediyor. Bu do?rultuda y?ll?kland?r?lm?? cari i?lemler dengesinde de dü?ü? gözleniyor. Finansal ko?ullardaki iyile?meyle birlikte 2020 y?l?nda iktisadi faaliyetin potansiyel düzeyine yak?nsamaya devam etmesini bekliyoruz. Ç?kt? aç???n?n mevcut düzeyleri dikkate al?nd???nda, öngörülen toparlanma e?ilimi alt?nda toplam talep ko?ullar?n?n enflasyonist olmayaca??n? tahmin ediyoruz. Yat?r?m ve istihdam e?ilimlerindeki iyile?meyle yurt içi talebin kademeli olarak güçlenmeye devam etmesini bekliyoruz. 2019 y?l?nda belirgin bir iyile?me kaydeden cari i?lemler dengesinin önümüzdeki dönemde ?l?ml? bir seyir izleyece?ini öngörüyoruz” aç?klamas?nda bulundu.

“HAM PETROL F?YATLARI VARSAYIMI 2020 YILI ?Ç?N ORTALAMA 57,7 ABD DOLARINDAN 60 ABD DOLARINA YÜKSELD?”

2020 y?l? tahminlerini aç?klamadan önce varsay?mlarda bulunan Uysal, “Uluslararas? ham petrol fiyatlar?na ili?kin gerçekle?meler, Ekim Enflasyon Raporu varsay?mlar?n?n üzerinde kal?rken, ABD dolar? cinsinden ithalat fiyatlar? öngörülerle uyumlu seyretmi?tir. Petrol üretimine ili?kin güçlü öngörülerin yan? s?ra yak?n dönemde Çin’de ba? gösteren salg?n hastal?k petrol fiyatlar?n? a?a?? yönlü etkilese de jeopolitik geli?meler fiyatlardaki oynakl??? art?rmakta ve yukar? yönlü riskleri canl? tutmaktad?r. Küresel büyüme görünümündeki k?smi iyile?me de dikkate al?narak, Ekim Enflasyon Raporunda yer alan ham petrol fiyatlar? varsay?m? 2020 y?l? için ortalama 57,7 ABD dolar?ndan 60 ABD dolar?na yükseltilmi?tir. 2020 y?l?na ili?kin ABD dolar? cinsinden ithalat fiyatlar? y?ll?k ortalama art?? oran? varsay?m? ise yukar? yönlü güncellenmi?tir. Bununla birlikte 2020 y?l? için Ekim Enflasyon Raporu’nda yüzde 11 olan g?da enflasyon varsay?m?m?z? koruyoruz” dedi.

“ENFLASYON 2020 YILI SONUNDA YÜZDE 8,2 OLARAK GERÇEKLE?ECEK”

Tahminleri üretirken, makroekonomik politikalar?n orta vadeli bir perspektifle enflasyonu dü?ürmeye odakl? olarak koordineli ?ekilde belirlendi?ini söyleyen Uysal, Yeni Ekonomi Program? çerçevesinde maliye politikas?n?n ekonomideki dengelenme sürecine katk? verecek ?ekilde olu?turulmaya devam edece?ini vurgulad?. Kamu kontrolündeki yönetilen/yönlendirilen fiyat ve ücret ayarlamalar?n?n büyük ölçüde enflasyondaki dü?ü? sürecini destekleyecek ?ekilde belirlenece?ini varsayd?klar?n? ifade eden Uysal, enflasyondaki dü?ü?ün devam?n? önceliklendiren güçlü politika koordinasyonu, risk primi ve belirsizlik alg?lamalar?ndaki iyile?menin devam etmesi aç?s?ndan kritik önem ta??yaca??n? aç?klad?.

Enflasyonu dü?ürmeye odakl? para politikas?n? ve güçlü politika koordinasyonunu önemsediklerini belirten Uysal, enflasyonun 2020 y?l? sonunda yüzde 8,2 olarak gerçekle?ece?ini aç?klad?. Uysal, “Enflasyonu dü?ürmeye odakl?, s?k? bir para politikas? duru?u ve güçlü politika koordinasyonu alt?nda, enflasyonun kademeli olarak hedeflere yak?nsayaca?? öngörülmektedir. Bu çerçevede, enflasyonun 2020 y?l? sonunda yüzde 8,2 olarak gerçekle?ece?i, 2021 y?l? sonunda yüzde 5,4’e geriledikten sonra orta vadede yüzde 5 düzeyinde istikrar kazanaca?? tahmin edilmektedir. Enflasyonun, yüzde 70 olas?l?kla, 2020 y?l? sonunda yüzde 6,2 ile yüzde 10,2 aral???nda (orta noktas? yüzde 8,2), 2021 y?l? sonunda ise yüzde 3,0 ile yüzde 7,8 aral???nda (orta noktas? yüzde 5,4) gerçekle?ece?i öngörülmektedir” diye konu?tu.

“2021 YILI ENFLASYON TAHM?N?M?Z? DE YÜZDE 5,4 OLARAK SAB?T TUTTUK”

Uysal, Ekim Enflasyon Raporunu takip eden dönemde tahminleriyle uyumlu gerçekle?ti?ini söyleyerek, “Enflasyondaki dü?ü?ün süreklili?ini sa?lamaya odakl? parasal duru?un ve makro politika koordinasyonunun sürdürülece?i bir çerçeve alt?nda 2020 ve 2021 y?l? sonu enflasyon tahminlerinde de?i?iklik yapmad?k. Y?l sonu enflasyon tahminini yüzde 8,2 olarak koruduk. Akaryak?t ürünlerindeki e?el mobil uygulamas?n?n da katk?s?yla petrol fiyatlar?na ili?kin varsay?mlardaki yukar? yönlü güncellemenin y?l sonu enflasyon tahminine etkisinin 0,1 puan ile s?n?rl? kalaca??n? öngörüyoruz. Bir önceki Rapor tahminlerine göre bir miktar daha yukar?da seyretmesi beklenen ç?kt? aç???ndaki güncelleme tüketici enflasyonu tahminini 0,1 puan; birim i?gücü maliyetlerindeki art?? ise 0,2 puan yükseltiyor. Di?er taraftan, 2019 y?l?n?n son çeyre?ine ili?kin gerçekle?menin ve y?l genelinde enflasyon ana e?iliminde beklenen iyile?menin y?l sonu enflasyon tahminini dü?ürücü etkisini 0,2 puan olarak hesapl?yoruz. Ayr?ca, son dönemde gerçekle?tirilen baz? vergi ayarlamalar?n?n y?l sonu enflasyonuna 0,2 puan a?a?? yönlü etki yapaca??n? tahmin ediyoruz. Temkinli parasal duru? ve bekleyi?lerdeki iyile?menin sürmesiyle enflasyondaki dü?ü? e?iliminin devam edece?ini öngörüyoruz. Bu çerçevede, 2021 y?l? enflasyon tahminimizi de yüzde 5,4 olarak sabit tuttuk. Payla?t???m?z bu tahminleri, küresel finansal ko?ullar?n ?l?ml? seyredece?i ve son dönemde ülke risk priminde görülen kademeli iyile?menin önümüzdeki dönemde devam edece?i bir çerçevede elde ettik. Finansal ko?ullardaki iyile?me ekonomideki toparlanmay? desteklemekte. Bu çerçevede, toplam talep ko?ullar?n?n enflasyonist olmayaca?? bir görünüm öngörüyoruz” dedi.

“ÖNÜMÜZDEK? DÖNEMDE ATAB?LECE??M?Z POL?T?KA ADIMLARINI VE PARASAL DURU?U, ENFLASYONDAK? DÜ?Ü?ÜN SÜREKL?L???N? SA?LAYACAK ?EK?LDE BEL?RLEYECE??Z”

Merkez Bankas? Ba?kan? Murat Uysal, konu?mas?n?n son bölümünde 2020 y?l? para politikas?na dair de?erlendirmelerde bulunarak sonland?rd?. Uysal, konuya ili?kin, “Ana e?ilime yönelik takip etti?imiz çok say?da gösterge, enflasyonda hedeflenen dü?ü? patikas? ile uyumlu bir seyre i?aret ediyor. Enflasyonun bir süre için mevcut seviyelerde yatay seyrettikten sonra enflasyon beklentilerinde genele yay?lan iyile?menin sürmesi ve temkinli parasal duru?un da etkisiyle y?l sonu tahminimize do?ru kademeli olarak gerileyece?ini de?erlendiriyoruz. Buradan para politikas? duru?umuza geçecek olursak, bildi?iniz gibi enflasyon görünümündeki iyile?meyle olu?an manevra alan?n? Temmuz ay?ndan itibaren güçlü faiz indirimleri yaparak kulland?k. Bunun ve zorunlu kar??l?k düzenlemeleri gibi di?er destekleyici politikalar?n finansal ko?ullar ve iktisadi faaliyet üzerindeki yans?malar?n? görmeye ba?lad?k. Geldi?imiz noktada, mevcut politika duru?umuzun hedeflenen dezenflasyon patikas?yla uyumlu oldu?unu de?erlendiriyoruz. Ocak ay? para politikas? kurulu karar metninde de ifade etti?imiz gibi, enflasyondaki dü?ü?ün hedeflenen patika ile uyumlu ?ekilde gerçekle?mesi için para politikas?ndaki temkinli duru?un sürdürülmesi gerekiyor. Dolay?s?yla, önümüzdeki dönemde atabilece?imiz politika ad?mlar?n? ve parasal duru?u, ana e?ilime dair göstergeleri dikkate alarak, enflasyondaki dü?ü?ün süreklili?ini sa?layacak ?ekilde belirleyece?iz” aç?klamas?nda bulundu.

(Emin Kuvat - Erdinç Türkcan/?HA)