Diyarbakır masaj Aksaray masaj Afyon masaj Amasya masaj Bolu masaj Burdur masaj Elazığ masaj Erzincan masaj Erzurum masaj Düzce masaj Edirne masaj Isparta masaj Giresun masaj Karabük masaj Kastamonu masaj Sinop masaj Kırıkkale masaj Kırklareli masaj Kırşehir masaj Mardin masaj Nevşehir masaj Niğde masaj Ordu masaj Osmaniye masaj Rize masaj Tokat masaj Zonguldak masaj Uşak masaj Yozgat masaj Bingöl masaj
escort bayan İstanbul escort İzmir escort Kahramanmaraş escort Kastamonu escort Kayseri escort Kıbrıs escort Kırklareli escort Kocaeli escort Konya escort Kütahya escort Erbaa escort Erdemli escort Ereğli escort Erenler escort Ergene escort Esenler escort Esenyurt escort Eskil escort Espiye escort Eyüpsultan escort Eyyübiye escort Fatih escort Fatsa escort Fethiye escort Finike escort Gaziemir escort Gaziosmanpaşa escort Gazipaşa escort Gebze escort Gediz escort Gelibolu escort Gemerek escort Gemlik escort Geyve escort Gölcük escort Gönen escort Görükle escort Güllük escort Gümbet escort Gümüşlük escort Güngören escort Gürsu escort Haliliye escort Hendek escort Horasan escort Ilgın escort İlkadım escort İncirliova escort İnegöl escort İskenderun escort İzmit escort İznik escort Kadirli escort Kadıköy escort Kadınhanı escort Kağıthane escort Kahramankazan escort Kangal escort Kapaklı escort Karabağlar escort
www.vipeskortmodel.com Gaziantep escort Denizli escort Adana escort Hatay escort Aydın escort İzmir escort Ankara escort Antalya escort Bursa escort İstanbul escort Kocaeli escort Konya escort Muğla escort Malatya escort Kayseri escort Mersin escort Samsun escort Sinop escort Tekirdağ escort Eskişehir escort Yalova escort Rize escort Amasya escort Balıkesir escort Çanakkale escort Bolu escort Erzincan escort Van escort Yozgat escort Zonguldak escort Afyon escort Adıyaman escort Bilecik escort Aksaray escort Ağrı escort Bitlis escort Siirt escort Çorum escort Burdur escort Diyarbakir escort Edirne escort Düzce escort Erzurum escort Kırklareli escort Giresun escort Kilis escort Kars escort Karabük escort Kırıkkale escort Mardin escort Kırşehir escort Maraş escort Manisa escort Muş escort Kastamonu escort Ordu escort Nevşehir escort Sakarya escort Osmaniye escort Şanliurfa escort Sivas escort Trabzon escort Tokat escort Ardahan escort Bartın escort Karaman escort Batman escort Bayburt escort Bingöl escort Elazığ escort Gümüşhane escort Hakkari escort Isparta escort Uşak escort Igdır escort Şırnak escort
Bodrum escort Kuşadası escort Marmaris escort İzmit escort Mecidiyeköy escort Bornova escort Alanya escort Arnavutköy escort Ataşehir escort Başakşehir escort Esenler escort Esenyurt escort Fatih escort Gaziosmanpaşa escort Kağıthane escort Kartal escort Küçükçekmece escort Maltepe escort Sarıyer escort Pendik escort Sultangazi escort Ümraniye escort Zeytinburnu escort Adapazarı escort Aksu escort Anamur escort Antakya escort Atakum escort Belek escort Beykoz escort Buca escort Çankaya escort Çorlu escort Dalaman escort Edremit escort Erdemli escort Gaziemir escort Gazipaşa escort Gölcük escort Gümbet escort Gümüşlük escort İlkadım escort İnegöl escort İskenderun escort Karşıyaka escort Kaş escort Kavaklıdere escort Keçiören escort Kepez escort Konak escort Konyaaltı escort Köyceğiz escort Menderes escort Menemen escort Menteşe escort Mezitli escort Ödemiş escort Odunpazarı escort Osmangazi escort Pamukkale escort Şahinbey escort Serdivan escort Seyhan escort Side escort Şile escort Silifke escort Silivri escort Tarsus escort Tire escort Torbalı escort Toroslar escort Turgutreis escort Yalıkavak escort Bandırma escort Çerkezköy escort Kahramankazan escort Elbistan escort Milas escort Polatlı escort Çarşamba escort Ceyhan escort Nazilli escort Söke escort İznik escort Susurluk escort Melikgazi escort Yıldırım escort Bafra escort Akçaabat escort Salihli escort Akhisar escort Soma escort Turgutlu escort Yatağan escort Köyceğiz escort Merzifon escort Lüleburgaz escort Sandıklı escort Gelibolu escort Çan escort Dörtyol escort
İstanbul masöz Avrupa masöz Maltepe masöz Mecidiyeköy masöz Kadıköy masöz Etiler masöz Beşiktaş masöz Bakırköy masöz Anadolu Yakası masöz Ataşehir masöz Beylikdüzü masöz İstiklal masöz Beykoz masöz Bayrampaşa masöz Başakşehir masöz Bahçeşehir masöz Bahçelievler masöz Bağcılar masöz Avcılar masöz Ataköy masöz Çekmeköy masöz Çatalca masöz Büyükçekmece masöz Beyoğlu masöz Kurtköy masöz Küçükçekmece masöz Kemerburgaz masöz Halkalı masöz Güngören masöz Gaziosmanpaşa masöz Fatih masöz Eyüpsultan masöz Esenyurt masöz Esenler masöz Şişli masöz Şirinevler masöz Silivri masöz Sarıyer masöz Sancaktepe masöz Pendik masöz Nişantaşı masöz Merter masöz Zeytinburnu masöz Üsküdar masöz Tuzla masöz Taksim masöz Sultangazi masöz Sultanbeyli masöz Sultanahmet masöz Denizli çelik çatı
Bugun...


Mehmet ŞAHİN

facebook-paylas
NURİ ŞEKER
Tarih: 19-09-2021 19:46:00 Güncelleme: 19-09-2021 19:46:00


 

 

1857’de Uşak’ta doğmuştur. Molla Ömer Beyin oğludur. Ataları olan Molla Ömer Oğulları, Kırım’dan Erzurum’a, Erzurum’dan Bursa Kınık’a ve oradan da Uşak’a gelip yerleşmişlerdir. Yerleştikleri yer, o zaman için Uşak’a 7-8 km mesafede bir köy olan Kalfa Köyüdür.

 

Medrese eğitimi aldıktan sonra köyüne dönerek çiftçiliğe başlamıştır.

 

Uşak’lı halı tüccarlarından Celepzâde Abdullah Bey bir Avrupa gezisinde Almanya’da, Uşak’ta ekilen kırmızı pancardan başka bir çeşit pancarın daha bulunduğunu öğrenir ve bundan 8 kg kadar alıp Uşak’a getirir.

 

Nuri Bey, kendisinden bir miktar tohum alarak Kalfa Köyündeki tarlasına eker. Ürettiği yeni pancardan pekmez ve köpük helvası üretmeyi başarır. 

 

Bir başka kaynakta yer alan bilgilere göre ise, 1907 veya 1908’de gittiği İzmir’de tanıştığı ve Viyana Şeker Fabrikasında çalışan Mehmet Eşref Bey’den şeker pancarı, şeker üretimi ve şeker fabrikasıyla ilgili detaylı bilgiler öğrendiği, kendisinden Viyana’ya döndüğünde oradan şeker tohumu ve şeker fabrikasıyla ilgili bilgiler göndermesini istediği, Mehmet Eşref Beyin de bu talepleri karşıladığı yer almaktadır.

 

O yıllarda ülkenin hiçbir yerinde şeker üretmek imkanı yoktur. Nuri bey de, değişik tatlılar üreterek kazanç elde etmektedir.

 

Ancak hem ülkenin ihtiyacını, hem yöre halkının refah ve yaşam standartlarının arttırılmasını ve hem de ticari kârlılığı dikkate alarak Uşak’ta bir şeker fabrikası kurmayı kafasında planlamaya başlar.

 

Şeker pancarı üretmek için Kalfa Köyünde büyük bir çiftlik satın alır. Ürettiği şeker pancarlarını rendeleyerek kirli tatlı şurubunu elde etmiştir.

 

Zaman içinde, şerbetin rengini açmak için kireç kullanmayı dener. Elde ettiği nispeten daha berrak şurubu kaynatarak ravank yapar.

 

Zaman içerisinde, bir taraftan kendisinin yaptığı deneme-yanılmalar ve diğer taraftan Mehmet Eşref Beyin Viyana’dan gönderdiği bilgilerle kafası netleşmiş ve şeker fabrikası kurulabileceğini anlamıştır.

 

Tam bu aşamada, (ki tarih 1923’lerin sonlarıdır), Gazi Mustafa Kemal Paşa’nın desteğini almak için harekete geçer ve Ankara’ya gider:

 

Ogün Atatürk’le görüşmek için bekleyen çoktur.

 

 Hayati Bey hepsini atlatıp gelen yaşlı köylüyü içeri sokar. Gazi Paşa, köylüyü ayakta karşılar, yer gösterip buyur eder:

 

-  “Buyur Nuri Efendi.”

-  “Teşekkür ederim Gazi Paşam. Ben Uşak’ın Kalfa köyündenim. Babamdan helva ile haşhaş yağı imalathanesi kaldı. Askerliğimi İstanbul’da yaptım. Gözümü, kulağımı açtım, İstanbul’da çok şey öğrendim. Avrupa’dan mektup zarfı içinde pancar tohumu getirttim.

 

Bu tohumları köyümdeki toprağıma ektim. Pancarları rendeleyip kaynattım. Pekmez yaptım, şurup yaptım, tatlılar ürettim. Onunla köpük helvası imal ettim. Pancardan şeker yapabileceğimize inandım.

 

Mehmet Hacim Bey’in önderliğinde elli bir kişi birleştik Terakki-yi Ziraat Türk Anonim Şirketi diye bir şirket kurduk. 600 bin lira sermayemiz var. 

 

Paşam! Bize el ver. Şeker fabrikamızı kuralım. Köylü hem pancar yetiştirir, hem fabrikada çalışır. Uşak şenlenir. Bize el verir misin?"

 

Cumhurbaşkanı yerinden fırladı, Nuri Efendi’yi sevgiyle, saygıyla kucakladı:

 

-  “Hepiniz var olun! Türkiye’yi bu azim, bu istek, bu şevk kurtaracak. Ben seni şimdi bir yaverle Başbakan’a yollayacağım. O da seni belki bir iki bakanla konuşturur. Hepsine bana anlattıklarını iyice anlat. Bir sorun olursa aldırma, bana gel. Kapım her zaman sana açık olacak.”

 

Neticede, 1923’te Uşak’ta bir çok yerel vatandaşın ve müteşebbisin de katılımıyla kurulan Uşak Terakki Ziraat Türk A.Ş. bünyesinde çalışmalara hız verilir.

 

Nuri Bey Avrupa’da 14 firmaya mektuplar yazar. Konuları anlatarak, yatırım ortaklığı teklif eder ve sonunda Çek Skoda fabrikasıyla anlaşma sağlar. 

 

6 Kasım 1925’te Uşak Şeker Fabrikasının temeli atılır. Gelen makine ve ekipmanların montajını ve fabrikanın bir süre işletilmesini de bu firma yapacaktır. Fabrika, 17 Aralık 1926’da faaliyetine başlar. 

 

Trakya’da (Kırklareli’nin Apullu İlçesinde) kurulan diğer şeker fabrikası, Uşak şeker fabrikasından 25 gün önce şeker üretmiştir; ancak bunun nedeni,  şirketin Cumhuriyet Halk Fırkası mebusları ve yöneticilerinden Şakir Kesebir ve Faik Öztrak’ın önderliğinde kurulması ve devlet desteği almasından kaynaklanmıştır. Oysa Uşak şeker fabrikası hiç devlet desteği almadan çok ortaklı çiftçi ve halk ortaklığı ile kurulmuştur.

 

Nuri Bey, ilk şeker üretimi gerçekleşir gerçekleşmez, 400 gramlık şeker torbalarıyla, Gazi Paşa’ya hem sözünü tutup fabrikayı kurduğunu ve üretime başladıklarını bildirmek ve hem de desteklerinden dolayı teşekkür etmek için Ankara’nın yolunu tutar. 

 

Gazi Paşa kendisine 2.400 liralık bir Çek vererek şirkete ortak olur. Ankara’da Gazi Paşanın desteği duyulunca, ilaveten 150.000 lira daha ortaklık için para toplanmıştır. TBMM Başkanı Kâzım Paşa da ziraat bankasından kredi verdirtir.

 

Herşey iyi ilerlerken dünyanın içinde bulunduğu ekonomik durum ve buhran, Uşak Şeker Fabrikası üretim ve satışını da olumsuz etkiler. Zarar etmeye başlar. Tasfiyeye tabi tutularak, 1931’de Sanayi ve Maadin Bankasına, 1933’te de Sümerbank’a devredilmiştir.

 

Fabrikada, açıldığı ilk yılda 1263 ton pancar işlenerek 114 ton kristal şeker üretilir. O zaman için günlük üretim kapasitesi 500 ton civarındadır.

 

Fabrikanın zarar etmesi ve içine düştüğü ekonomik çıkmazlar yüzünden tasfiyeye tabi tutulması nedeniyle Nuri Bey, oldukça üzülmüş, geçimini kazanmak için yeniden çiftçiliğe dönmüştür.

 

Soyadı Kanunu çıkınca kendisine Şeker soyismi verilen Nuri Bey 1958 yılında 101 yaşında Uşak’ta vefat etmiştir.

 

Ülkemize, o yılların yokluk, kıtlık ve çaresizlikleri içerisinde çok önemli katkılar sağlayan, girişimciliği ve kararlılığıyla, kurulalı henüz bir kaç yıl olan Türkiye Cumhuriyetine vizyon ve katma değer katan, hatta bunlardan da öte Türk insanının refah seviyesini de yükselterek moral değerlerini ve özgüvenini artıran Nuri Şeker büyüğümüzü sevgi, saygı, rahmet ve minnetle anıyorum. Allah rahmet eylesin, mekanı cennet olsun.

 

Bugün için baktığımızda, Uşak şeker fabrikasında geçtiğimiz yıl 29.084 ton şeker, 10.000 ton melas ve 70.000 ton küspe üretilmiştir. Ayrıca 600 çalışanı ve 1700 üretici çiftçiyi gözönünde bulundurduğumuzda, 2300 kişiye istihdam sağlanmaktadır. Bu haliyle Uşak şeker fabrikasının ülke ekonomisine sağladığı katma değer 160 milyon lira civarındadır.





FACEBOOK YORUM
Yorum

YAZARIN DİĞER YAZILARI

Bizi Takip Edin :
Facebook Twitter Google Youtube RSS
HABER ARA
ÇOK OKUNAN HABERLER
  • BUGÜN
  • BU HAFTA
  • BU AY
YAZARLAR
SON YORUMLANANLAR
HABER ARŞİVİ
nöbetçi eczaneler
YUKARI