Türk Amerikan Bilim İnsanları Derneği (TASSA) Başkan Yardımcısı ve İstanbul Teknik Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü’nden Prof. Dr. Dilek Boyacıoğlu, propolisin arıların bitkilerin yaprak, sap ve tomurcuklarından topladığı fenolik ve flavonoid maddelerden oluşan tamamen doğal bir arı ürünü olduğunu söyledi. Boyacıoğlu, “Propolis, antioksidan, antibakteriyel, antifungal, antiviral, antienflamatuvar ve antitümör etkilere sahiptir. Ancak kovandan elde edildiği ham hali ile insan tüketimine uygun değildir ve sindirilemez. Bu nedenle propolisin insan sağlığına yararlarından bahsedebilmemiz için mutlaka doğru bir şekilde özütlenmesi gerekir. Bu teknik bir işlem olup, uzman gıda mühendisleri kontrolünde yapılmalıdır. Propolis, yüksek oranda fenolik ve flavonoidler içeren reçinemsi bir maddedir ve kovanda arılar her petek gözünü propolis ile kaplar ve orayı steril hale getirir. Ayrıca kovandaki tüm açıklıkları propolis ile kapatır. Dolayısıyla propolisin tek başına su ya da yağ ile özütlenmesi mümkün değildir. Özütleme işlemi sırasında su ile birlikte mutlaka glikol, etanol, gliserol gibi bir işlem yardımcısı kullanılmalıdır. Aksi taktirde propolisteki faydalı bileşenler (fenolik, flavonoidler) özüte geçmez ve insan vücudu propolisin antioksidan özelliklerinden yararlanamaz” dedi.

"PROPOLİSE AİT ETKEN MADDELERİN BULUNMADIĞINI TESPİT ETTİK"

Boyacıoğlu, “İstanbul Teknik Üniversitesi Gıda Mühendisliği bölümünde yaptığımız araştırmada, 19 farklı ülkeden topladığımız, 50’si Türkiye’den olmak üzere, 130 adet propolisli ürünün, etken madde miktarını ve etiketinde belirtilen miktarda propolis içerip içermediğini analiz ettik. Sadece su veya yağ ile özütlendiği iddiası ile satılan ürünlerin, etiketinde belirtilen miktarda propolis içermediğini, propolise ait etken maddelerin bulunmadığını tespit ettik. Ayrıca ürünlerin birçoğunun da koruyucu ve katkı maddesi içerdiği halde, etiketinde beyan edilmediğini gördük. 130 ürünün %91’inin, sahte Çin propolisi (silikon dioksit, maltodekstrin, ağaçların yaprak, sap ve tomurcukları ve boyar madde katılarak üretilmiş toz ürün) içerdiğini ancak bu durumun etiketlerinde belirtilmediğini tespit ettik. Etiketinde beyan edilen miktarda propolis içeren ürünlerin ise sadece özütleme aşamasında su ile birlikte etanol, glikol, gliserol gibi maddelerin kullanıldığı ürünler olduğunu gördük. Dolayısıyla su veya yağ bazlı iddiası ile satılan ürünlerde, tüketicinin yanıltıldığını, hiç propolis içermediği ya da eser miktarda propolis içerdiği halde, yüksek miktarda propolis içeriyormuş gibi ürünlerin etiketlendiğini belirledik" ifadelerinde bulundu.

"PROPOLİSİN STANDARDI OLUŞTURULMALI"

Gıda Yüksek Mühendisi Propolis Uzmanı Aslı Elif Tanuğur Samancı ise, son günlerde etanol, glikol, gliserol gibi maddeleri içermediği ve sadece su veya zeytinyağı gibi bitkisel yağlar ile özütlenerek elde edildiği iddiası ile bazı sahte ürünlerin piyasada yer aldığını aktardı. Bu maddelerin zararlı olduğu iddiasında olan birtakım üreticilerin aslında ticari kaygılarla bu yanlış beyanlarda bulunduklarını belirten Samancı, propolisin özütlenmesinde su ile birlikte kullanılan işlem yardımcılarının, (glikol, etanol, gliserol) Avrupa Amerika Farmokope’lerine uygun, FDA onaylı gıda ve ilaç üretiminde kullanılan doğal ürünler olduğu bilgisini ekledi. Propolis özütlerinde bulunan miktarlarının ise, doğal gıdalarda bulunan (boza, portakal suyu, peynir, yoğurt, muz, patates) miktardan çok daha az olduğunu ve insan sağlığı üzerine herhangi bir olumsuz etkisinin olmayacağını ifade etti. Samancı, hali hazırda pek çok gıdanın ve ilacın üretiminde de kullanılan bu maddelerin, kötü gösterilerek, etiketinde beyan edilen miktarda propolis içermeyen ürünlerin, propolis gibi satılarak tüketici sağlığı ile oynandığını belirtti. Samancı ayrıca acil olarak hem Türkiye’de hem de dünyada propolisin standardının oluşturularak bu tarz sahte ve yanıltıcı beyanlar ile tüketicilere sunulan ürünlerin, denetim altına alınması gerektiğini söyledi.

(İHA)