Bosna Hersek’te 11 Temmuz 1995’te ülkenin doğusundaki Srebrenitsa kentinin Bosnalı Sırp kuvvetleri tarafından işgaliyle yaşanan katliamın soykırımının kurbanları 25. yıl dönümünde anıldı.

Potoçari Şehitliği’nde Bosna Hersek milli marşı, soykırım kurbanlarına Fatiha okunması ve saygı duruşuyla başlayan program, dünya liderlerinden gelen mesajların okunmasıyla devam etti. Anma törenine Bosna Hersek Devlet Başkanlığı Konseyi Başkanı Şefik Caferoviç ve konseyin Hırvat Üyesi Jelyko Komşiç’in yanı sıra Bosna Hersek İslam Birliği Başkanı Husein Kavazovic, Katolik ve Musevi toplumu temsilcileri ile Demokratik Eylem Partisi (SDA) Başkanı Bakir İzetbegoviç katıldı.

Korona virüse ilişkin olağanüstü durum sebebiyle daha önce törenlere katılacağını bildiren dünya genelinden çok sayıda liderin katılımı mümkün olmazken programa katılım, soykırım kurbanlarının yakınları, Bosna Hersek devlet yetkilileri, Marş Mira (Barış Yürüyüşü) katılımcıları ve az sayıda konukla sınırlı tutuldu.

“SOYKIRIMI ENGELLEYEBİLİRLERDİ AMA YAPMADILAR”

Bosna Hersek Devlet Başkanlığı Konseyi Başkanı Şefik Caferoviç, anma programında yaptığı konuşmada Srebrenitsa’daki soykırımın Karaciç ve Mladiç’in ölüm mangaları ve Sırp Cumhuriyeti’ne ait ordu ve polis gücü tarafından Sırbistan’dan gelen birliklerin desteğiyle planlı ve sistematik bir şekilde gerçekleştirildiğinin açık olduğunu söyledi. Birleşmiş Milleler (BM) Güvenli Bölgesi Srebrenitsa’da Boşnaklara yönelik soykırımın 25. yıl dönümünü korona virüse bağlı özel şartlar altında gerçekleştirmek durumunda kaldıklarını ifade eden Caferoviç, “Yine de bu bizleri halkımızın tarihindeki en acı günü Bosna Hersek’te de dünyanın farklı yerlerinde de yad etmekten alıkoymadı” diye konuştu.

Soykırımın tüm dünyanın gözleri önünde gerçekleştiğini söyleyen Caferoviç, “Maalesef BM dahil, dönemin dünya liderleri bunu engellemedi. Hem de Srebrenitsa’yı BM güvenli bölgesi ilan eden tasarıya rağmen bu yapılmadı. Masum erkek, çocuk, kadın, hamile ve yaşlıların vahşice öldürülmelerini engelleyecek somut adımlar atılmadı” dedi.

“BOSNALI KARDEŞLERİMİZE KARŞI İŞLENEN CİNAYETİN TAKİPÇİSİ OLACAĞIZ”

Anma törenlerine özel bir video mesaj gönderen Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, “Ortaya çıkarılan her toplu mezarla yüreklerimiz dağlanıyor. Aradan geçen bunca zamana rağmen, hala çocuklarını arayan anneler var. Biz şehitler için ölü demiyoruz, onlar bizimle birliktedir. Bosnalı kardeşlerimize karşı işlenen cinayetin takipçisi olacağız, hak ve adalet arayışında yanınızda olacağız. Avrupalı siyasetçiler hiçbir ders çıkarmadılar" dedi.

“DERS ALDIĞIMIZ SÖYLENEMEZ”

Programa bir video mesaj gönderen ABD eski Başkanı Bill Clinton, Srebrenitsa’nın insanlığa sırt çevirmenin korkunç bedelinin rahatsız edici bir anımsatıcısı olduğunu söyledi. Dünya genelinde etnik ayrımcılık, ırkçılık ve dini aidiyet temelli çatışmaların insanlara tahammül edilemez acı ve kayıplar yaşatmaya, toplum ve ekonomileri yok etmeye devam ettiğine dikkat çeken Clinton, “25 sene sonra, birçok yerde bundan pek de ders almışız gibi görünmüyor” dedi.

“AVRUPA’NIN GÖRDÜĞÜ EN KORKUNÇ KATLİAMLARDAN BİRİ”

Srebrenitsa’da İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra Avrupa’da yaşanan en korkunç katliamlardan birinin yaşandığını söyleyen ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Amerikan yönetiminin Bosna Hersek’teki savaşın durdurulmasında üstlendiği kilit role dikkat çekti. Pompeo, Amerikalı yetkililerin 25 yıldır soykırımın kurbanlarının hatıralarını yaşatmak ve suçluların yargılanmasını sağlamak için özverili bir çalışma gerçekleştirdiklerini kaydetti.

“TÜM AVRUPALILAR UTANÇ VE ÖFKE DUYMALI”

25 yıl önce Srebrenitsa’da binlerce yetişkin ve çocuk yaşta erkeğin vahşi bir şekilde öldürülerek toplu mezarlara gömüldüğünü, kadınlar ve yaşlıların ise sürgün, tecavüz ve istismara maruz bırakıldığını söyleyen Avrupa Konseyi Başkanı Charles Michel, Srebrenitsa’yı Avrupa’nın modern tarihinin en karanlık bölümlerinden biri olarak tanımladı. Charles, “Srebrenitsa’da olanlara izin verildiği için tüm Avrupalılar utanç ve öfke duymalı” diye konuştu.

“Kanada acınızı paylaşıyor”

Kanada Başbakanı Justin Trudeau, tarihin böylesine karanlık bir kısmının unutulmaması gerektiğini vurgulayarak, “Kurbanların ailelerinin yanındayız ve acılarını paylaşıyoruz. Kanada’da ve dünyanın tümündeki Boşnaklara sesleniyorum; Kanada sizin yanınızda ve acınızı paylaşıyor” dedi.

“ÇOK SAYIDA FAİL HALEN ADALET KARŞISINA ÇIKARILMIŞ DEĞİL”

Srebrenitsa Soykırımı sırasında 8 binden fazla yetişkin ve çocuk yaşta Müslüman erkeğin öldürüldüğünü söyleyen İngiltere Başbakanı Boris Johnson, halen birçok ailenin sevdiklerine ne olduğunu bilmediğini ve çok sayıda failin ise adalet karşısına çıkarılmadığını söyledi. Johnson, “Aynı şekilde çok sayıda insan olanları unutmaya veya inkar etmeye hazır. Bunun olmasına müsaade edemeyiz” diye konuştu.

“SOYKIRIMIN İNKARINI CEZALANDIRIN”

Programda bir konuşma yapan Srebrenitsa ve Jepa Anneleri Derneği Başkanı Munira Subaşiç, Batılı yetkilileri Srebrenitsa soykırımının inkarının cezalandırılması için adım atmaya davet etti.

Srebrenitsa anneleri olarak soykırımın faillerinin peşini bırakmayacaklarını ve bunu kendileri için bir hak ve vazife olarak gördüklerini söyleyen Subaşiç, Srebrenitsa’daki soykırımı inkar edenlerin ise bunda asla başarılı olamayacaklarını çünkü annelerin asla yorulmayacaklarını ifade etti. Barışı Uygulama Konseyi (PIC) ve Avrupa’ya Srebrenitsa soykırımını inkarını suç sayma çağrısı yapan Subaşiç, “Bunu yaparak savaş çığırtkanlarını mağlubiyete uğratacak ve bizlere bıraktığınız miras olan Dayton’ı korumuş olacaksınız” dedi.

Bu yıl toprağa verilen şehitlerin isimleri, Salko İbişeviç (1972-1995), Hasan Peziç (1925-1995), Sead Hasanoviç (1971-1995), Aliya Sulyiç (1969-1995), Hasib Hasanoviç (1970-1995), Zuhdiya Avdagiç (1947-1995), Bayro Salihoviç (1943-1995), İbrahim Zukanoviç (1941-1995), Kemal Musiç (1968-1995) olarak açıklandı. Bu yıl toprağa verilenlerle birlikte Potoçari Şehitliği’ne defnedilen soykırım kurbanlarının sayısı 6 bin 652’ye yükseldi. Her yıl yeni toplu mezarların bulunduğu Bosna Hersek’te soykırım ve katliamlarda hayatını kaybeden binlerce kişinin kimliği tespit edilmeyi bekliyor.

(İHA)