Sa?l?k Bakanl???nca, bu grupta yer alan, özel bak?m ihtiyac? olan ki?ilerin acil servis hizmetlerinden faydalanmas?na yönelik yeni uygulamalar hayata geçirilecek.

"Ben özelim" yaz?l? yaka kart? verilecek

Bu do?rultuda özel bak?m ihtiyac? bulunan bireylerin, özellikle acil servis hizmetlerinde farkl? bir yakla??ma ihtiyaç duydu?unu göz önünde bulunduran Sa?l?k Bakanl???, bu ki?ilere daha yüksek kalitede, hastalara yormadan ve bekletmeden müdahale edilebilmesine olanak sa?lamak için harekete geçti.

Sa?l?k Hizmetleri Genel Müdürlü?ü Otizm, Zihinsel Özel Gereksinimler ve Nadir Hastal?klar Dairesi Ba?kanl??? koordinatörlü?ünde, Kamu Hastaneleri Genel Müdürlü?ü ve Acil Sa?l?k Hizmetleri Genel Müdürlü?ünün katk?lar?yla otizm, down sendromu ve zihinsel geli?im gerili?i gibi sorunu olan özel gereksinimli hastalar?n ambulanstan acil servisteki tedavisinin sona ermesine kadar geçen süreçte ayr? bir yakla??mla ele al?nmas?na olanak tan?yacak "Engelsiz Acil Servisler" projesi ba?lat?ld?. 

Hizmetin yap?laca?? pilot hastanelerde acil servislere ba?vuran bu gruptaki hastalara, kay?t i?lemleri s?ras?nda görevli taraf?ndan hastan?n durumunu ortaya koyan ve bu hizmetten yararlanmas?n? sa?layan "Ben özelim" yaz?l? yaka kart? verilecek ve hasta bu kartla tüm sa?l?k personeline tan?t?lacak.

"?lk etapta 30 ilde pilot hastanelerde uygulama yap?lacak"

Hastalar ba?vurudan itibaren, acil servisten hizmet almaya gelen di?er ki?ilerden pozitif olarak ayr??t?r?lacak ve taburcu edilmesine kadar tüm süreçte hastaya e?lik edilecek.

Acil servis içindeki hizmetler bu ki?iler için özel olarak olu?turulan sakin bir ortamda verilecek. Bu hasta grubuna yakla??m konusunda e?itim alm?? personel taraf?ndan, acil sa?l?k i?lemlerinin h?zla ve kesintisiz yap?lmas? sa?lanacak. 

?lk pilot uygulamalar, Mu?la, Erzurum, Samsun ve Kayseri'de belirlenen hastanelerde ba?lat?ld?.

Bu proje kapsam?nda, 2023 y?l? ilk aylar?nda personel e?itimleri tamamlanacak ve ilk etapta 30 ilde pilot hastanelerde uygulama yap?lacak.

E?itimlerle sa?l?k personelinin fark?ndal??? art?r?lacak

Yakla??k 3 y?ld?r altyap? çal??malar? sürdürülen proje kapsam?nda, Bakanl?k ilgili birimleri d???nda acil t?p uzmanlar?, çocuk sa?l??? ve hastal?klar? uzmanlar?, çocuk ve ergen ruh sa?l??? ve hastal?klar?, eri?kin ruh sa?l??? ve hastal?klar? uzmanlar? ve sivil toplum kurulu?lar? temsilcilerinin de yer ald??? 23 ki?ilik bir komisyon taraf?ndan "Acil Servis Hizmeti Çal??anlar?na Yönelik Krize Müdahale E?itimi" program? haz?rland?. Çevrim içi yap?lacak e?itimler 2023 y?l? içerisinde ba?lat?lacak. E?itimlerin ard?ndan proje pilot illere yayg?nla?t?r?lacak.

Pilot uygulama Mu?la'da haziran ay?nda ba?lad?

"Engelsiz Acil Servisler" projesi Mu?la'da haziran ay?nda ba?lat?ld?. Mu?la E?itim ve Ara?t?rma Hastanesi ile kentte pilot olarak belirlenen Fethiye, Marmaris ve Milas devlet hastanelerinde verilen hizmet hem hastan?n bak?m kalitesini hem de yak?nlar?n?n ve hekimlerin memnuniyetini artt?rd?.

Nörogeli?imsel Aciller Türkiye Koordinatörü ve Mu?la S?tk? Koçman Üniversitesi T?p Fakültesi Acil T?p Anabilim Dal? Ba?kan? Doç. Dr. Ethem Acar, AA muhabirine, "nörogeli?imsel aciller" olarak adland?r?lan hasta grubunun, otizm, dikkat eksikli?i, hiperaktivite bozuklu?u, down sendromu ve bili?sel gerili?i olan hastalardan olu?tu?unu, bunlar?n da asl?nda toplumda s?k görüldü?ünü söyledi.

Normalde bu hastalar?n kendi çevrelerinde ve evlerinde uyumlu ?ekilde çal??t?klar?na, herhangi bir stresle kar??la?t?klar?nda bununla bir ?ekilde ba? edebildiklerine dikkati çeken Acar, acil servise geldiklerinde ise daha önceki deneyimleri, monitör sesi, kalabal?k gibi onlar? etkileyecek farkl? ajitasyonlar ya?ayabildiklerini dile getirdi.

Acar, normal bir çocu?un dahi acil serviste yeterince ajite oldu?unu, özel gereksinimli olanlar?n ise bu stresle ba? etme kabiliyetlerinin ortadan kalkt???n? ifade etti.

"30 kat daha fazla acil servise geliyorlar"

Bu hastalar?n normalde de acil servise çok s?k geldi?ine i?aret eden Acar, ?öyle devam etti: "Nörogeli?imsel bozuklu?u olan ya da özel gereksinimli çocuklar, normal çocuklara oranla 30 kat daha fazla acil servise geliyor ve çok daha fazla yatmak zorunda kal?yor. Literatüre bakt???m?z zaman asl?nda bu hastalar yakla??k 6 saat acil serviste kal?yor ve ilk muayenesi için hekimin ula?mas? 2 saat gibi bir süre alabiliyor. Bo?az a?r?s? için gelen çocuk, çe?itli ajitasyonlarla kar?? kar??ya kalabiliyor, tedavisini tam tamamlayamayabiliyor. 4 hastadan biri tekrar acile ba?vurmak durumunda kal?yor. Her ba?vuran 5 hastadan biri de hastanede yatmak zorunda kal?yor."

Acar, Sa?l?k Bakanl???n?n bu noktada baz? giri?imlerde bulundu?unu, çe?itli üniversitelerden kendisinin de içinde bulundu?u bir bilim kurulu olu?turuldu?unu vurgulad?.

Özel gereksinimli çocuklar?n acil serviste ne gibi s?k?nt?lar ya?ad???, bu s?k?nt?lar?n çözümü aç?s?ndan neler yapmak gerekti?i gibi konular?n tart???ld??? çe?itli çal??taylar yap?ld???n? anlatan Acar, bunlar?n sonucunda Mu?la'n?n pilot il seçildi?ini aktard?.

Acar, kendisinin koordinatör olarak atand???n? belirterek, "Biz de il içerisinde pilot hastaneler tespit ettik. Bu hastanelerde neler yap?labilece?ini belirledik ve haziran ay? itibar?yla da çal??mam?za ba?lad?k." dedi.

"Te?ekkür mektuplar? ald?k"

Hazirandan bu yana kentte bu hizmetin verildi?i bilgisini payla?an Acar, "?u ana kadar 150 hastam?z uygulamadan yararland?. Bu hastalar?m?zdan hem C?MER üzerinden hem de ?ahsi olarak te?ekkür mektuplar? ald?k. Çe?itli te?ekkür videolar?yla bize dönü?ler oldu. Sadece hasta ve yak?nlar? de?il hekimler de bu noktada memnuniyetlerini bildirdiler." diye konu?tu.

Acar, uygulama ile hastanede ya?anan de?i?imleri ?u sözlerle anlatt?: "Ambulans ile geldiyse ambulansta çocu?a yaka kart? tak?l?yor. Çocu?un oyuncaklar?n? yan?na almas? sa?lan?yor. Çocu?u ajite etmemek için ambulans sirenleri çal?nm?yor. Hastay? direkt sedye ile tedavi olaca?? alana al?yoruz. Ancak hasta kendi arac?yla geldiyse triyaj?n kalabal???na hiç sokmadan annesi 'benim çocu?umun özel gereksinimi var' dedi?i andan itibaren bir güvenlik görevlisi yard?m?yla direkt kendisi için ay?rd???m?z odaya getirilmesini sa?l?yoruz.

Daha sonra ise çok fazla sa?l?k çal??an?yla muhatap olmas?n diye o an en k?demli olan hem?iremiz gelip çocu?un ?ikayetini al?yor. I???a ve sese kar?? hassasiyeti var m?, önlük fobisi var m?, neleri seviyor, nelerle rahat ediyor gibi hastan?n yan?na yakla?t???m?zda muayene için bize faydas? olacak bilgileri ö?renip o gün acil servisin en k?demli doktoruna bilgi veriliyor. Çocuksa çocuk uzman?na, eri?kinse eri?kin acil t?p uzman?na bilgi vererek çocu?un muayene edilmesi sa?lan?yor. Biz de içeri girdi?imizde zaten çocukla ilgili birçok bilgiye sahip oldu?umuz için muayene sürecini daha rahat atlatabiliyoruz. Hasta daha rahat tedavisini alabiliyor. Bu uygulama çok ba?ar?l? oldu."