YÖK, yurt dışındaki bir yükseköğretim kurumundan alınan diplomaların Türkiye’deki üniversitelerce verilen diplomalara eşdeğerliğinin tespit edilmesi kapsamında yürütülen tanıma ve denklik hizmetlerini, yeni düzenlemeler ve iyileştirmelerle günümüz teknolojisinden azami derecede faydalanarak sürdürüyor.

Bu kapsamda, başvuru sürecinin kolaylaşması, başvuruların izlenebilirliği ve karar alma süreçlerinin hızlı ilerlemesi için önemli adımlar atan YÖK, 2018’de e-Denklik sistemine geçerek, tanıma ve denklik hizmetlerini dijital ortama taşıdı. Online denklik başvuru hizmetinin devreye girmesiyle, denklik başvuruları e-Devlet üzerinden yapılmaya, diploma ve mezuniyet denklik başvuru süreçleri bu sistemden takip edilmeye, belgeler sistem üzerinden sorgulanmaya ve doğrulanmaya, daha önce ücrete tabii olan Okul Tanıma Belgesi de e-Devlet üzerinden ücretsiz alınmaya başlandı. E-Devlet şifresi olmayan yabancılar için ise ayrı bir portal oluşturuldu.

YÖK, yurt dışında çok farklı eğitim sistemlerine sahip yüzlerce yükseköğretim kurumundan alınan diplomaları değerlendirirken, Türkiye’deki okullardan mezun olanların haklarını, yükseköğretim sisteminin ve iş gücü piyasasının kalitesini korumak adına, denklik başvurularında zorunlu kazanımların kazanılıp kazanılmadığını, mezun olunan bölümün asgari kalite standartlarını taşıyıp taşımadığını Seviye ve Yeterlilik Belirleme Sistemi (SYBS) ile detaylı şekilde inceliyor.

Bu kapsamda, geçen yıl denklik işlemleriyle ilgili 10 bin 158 başvuru karara bağlandı. Kararların 4 bin 122’si doğrudan denklik verilmesi, 5 bin 270’i SYBS üzerinden inceleme, 252’si ise münferit özel kararlar şeklinde oldu. Sahte belge, tanınmayan okul ya da program, akademik teamüle ve mevzuata aykırı yatay ve dikey geçiş, eğitim görülen ülkede yetersiz kalış süresi ve eğitimin niteliğindeki yetersizlikler gibi nedenlerden dolayı da 514 başvuru reddedildi.

Verilen 4 bin 122 denklik belgesinin, 86’sı ön lisans, 2 bin 828’i lisans, bin 132’si yüksek lisans ve 76’sı birleşik eğitim (lisans+yüksek lisans) derecelerinde oldu.

EN FAZLA TIP ALANINDA DENKLİK VERİLDİ

Lisans programlarında en fazla denklik belgesi düzenlen program, 405 ile tıp programı oldu. Tıp programı dışında en fazla denklik belgesi, hukuk, işletme, mimarlık, iç mimarlık, psikoloji, ilahiyat, Arap dili ve edebiyatı, diş hekimliği ve inşaat mühendisliği alanlarında düzenlendi. Yüksek lisansta ise en fazla denklik belgesi, işletme, klinik psikoloji, makine mühendisliği, uluslararası ilişkiler, mimarlık, inşaat mühendisliği, ekonomi, Arap dili ve edebiyatı, hukuk ve uluslararası ilişkiler alanlarında verildi.

Reddedilen 514 başvurunun, 179’u ön lisans, 321’i lisans, 11’i yüksek lisans ve 3’ü birleşik eğitim (lisans+yüksek lisans) düzeylerinde oldu. Suriye’deki üniversitelerden alınan 206, Azerbaycan’dan 61, Lübnan’dan 46, Makedonya’dan 35, Ukrayna’dan 27, Rusya Federasyonu’ndan 26, Kırgızistan’tan 13, KKTC’den 13, Birleşik Krallık’tan 9, Bulgaristan’dan 9 ve diğer ülkelerden alınan 69 diplomanın denklik başvurusu reddedildi.

En fazla ret kararı verilen alanlar hukuk, tıp doktorluğu, diş hekimliği, hemşirelik, bilgisayar mühendisliği, inşaat mühendisliği ve ilahiyat oldu. Gidilen ülkede kalmadan diploma alınması veya yılda üç beş gün kalınarak diploma alınması reddedilme sebeplerinin başında geliyor. Yurt dışında sadece Türkler için açıldığı intibaı verilen üniversitelerde, gidilen ülkenin dilini bilmeden ve sayılı günler kalınarak alınan diplomaların denkliği için yapılan başvurularda son yıllarda azalma olması bu yolda önemli mesafe kat edildiğini göstermekte.

Öte yandan, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tanıma ve Denklik Hizmetleri Dairesince, e-Denklik sistemine geçiş sonucunda hız kazanan hizmetler ile ilgili 2019 yılında başvuru sahiplerine yönelik iki anket gerçekleştirildi. Dört yıl önce yüzde 50’lerde olan memnuniyet oranı 2019 yılı Eylül ayında gerçekleştirilen anket sonuçlarına göre başvuru tamamlanma süreçlerinden memnuniyet yüzde 79’a, geri bildirimler doğrultusunda yapılan iyileştirmeler sonrası Kasım ayında yapılan ikinci ankette memnuniyet oranı yüzde 89’a yükseldi.

Bu sonuçlar, tanıma ve denklik işlemlerinin dijitalleşmesinin denklik süreçlerine olan olumlu etkisinin çok yüksek düzeylerde olduğunu gösterdi.

YÖK yetkilileri e-Denklik sistemiyle daha önceleri çok şikayet edilen denklik işlemlerinin uzun sürmesi sorununun tamamıyla çözüme kavuşturulduğunu belirtti. Artık sahte diploma olmaması için tedbir amaçlı yapılan karşı ülke otoriteleriyle teyit yazışmalarında YÖK’ün elinde olmayan bazı nedenler dışında denklik işlemleri yükseköğretimi gelişmiş pek çok Avrupa ülkesinden bile daha hızlı sonuçlanmakta. Yetkililer bütün verilerin elektronik ortamda arşivlenmeye başlandığını, denklik süreçlerinin çok daha sistematik bir hale dönüştürülerek, birçok Avrupa ülkesinden daha ileri düzeye getirildiğini ifade etti. YÖK yetkilileri Yeni YÖK olarak, başta e-denklik olmak üzere atılan bu adımların başta Milli Eğitim Bakanlığı olmak üzere yurt içi ve yurt dışı birçok kurum için örnek teşkil ettiğini vurguladı.

(İHA)