Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı adına Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü tarafından İstanbul ve Çanakkale Boğazlarından geçen gemilere kılavuz kaptanlık hizmeti veriliyor. Türk Boğazlarından geçecek gemiler Türk Limanlarına uğramayacaksa ve özel bir durumu yoksa kılavuz kaptan hizmeti alma zorunluluğu yok. Ancak gemilerin tonajına bakılmaksızın Türk Limanlarına uğrayacaksa kılavuz kaptan hizmeti alma zorunluluğu bulunuyor. Boğazlardan geçen gemilerin zorunlu olmadığı halde yüzde 50’si kılavuzluk hizmetini kullanmayı tercih ediyor.

Türk Boğazlarına girecek gemiler gemi trafik hizmetlerine bilgi vererek sırasını bekliyor. Geçiş sırası geldiğinde ise genellikle kılavuz kaptanı hizmeti alıyorlar. Seyir halindeki gemiye yanaşan kılavuz kaptanları taşıyan bot, bir süre gemi ile aynı hızda ilerlemek zorunda. Kılavuz kaptan ise gemiden sarkıtılan halatlarla bottan gemiye tırmanıyor. Zorlu ve tehlikeli tırmanış havadan çekilen görüntülerde aksiyon filmlerini aratmıyor. Gemiye binan kılavuz kaptan, geminin kumanda merkezine giderek kaptana seyirde yardımcı oluyor.

Gemi kaptanlarının en üst mertebesi olarak bilinen kılavuz kaptanlık için, 10 yıl boyunca çalışan kaptanlar eleme sınavına girebiliyor. Kılavuz kaptanlığı kazanan kaptanlar ise önce küçük tonajlı gemilere birkaç yıl sonra büyük tonajlı gemilere rehberlik edebiliyor.

“KAZALARIN YÜZDE 93 KADARI KILAVUZSUZ GEMİLERİN BAŞINA GELİYOR”

Kaza yapan gemilerin çoğunun kılavuz kaptan almadığını vurgulayan Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğünde görevli Kılavuz Kaptan Ali Cömert, “Gemi kaptanı kendi gemisinin özelliklerini bilir. Kılavuz kaptan ise hizmet verdiği boğazların veya limanların ve tehlikeli suların özelliklerine hakimdir. Kılavuz kaptanlık hem geminin güvenli bir şekilde geçiş ve limana yanaştırılmasında yardımcı olurken hem de çevrenin korunması yönünden çok önemli bir hizmettir. Türk Boğazlarından geçen gemileri uğraklı ve uğraksız olmak üzere iki sınıfa ayırıyoruz. Uğraklı geçişlerde tonajına bakılmadan kılavuz kaptan hizmeti almak zorundalar. Türk boğazı bölgesindeki limanlara uğramayan gemiler ise belli özel geçiş koşulları yoksa kılavuz kaptan alma zorunlulukları yok. Zorunlu olmayan gemilerin yüzde 50’si kılavuzluk hizmetinden faydalanıyor. Türk Boğazlarındaki toplam kazaların yüzde 93 kadarı kılavuz kaptan hizmeti almayan gemilerin başına geliyor. Denizcilik açısından bir ülkenin kılavuzluk namusudur” dedi.

“60 KILAVUZ KAPTAN HİZMET VERİYOR”

Kılavuz kaptanların 7/24 saat gemilere rehberlik için çalıştıklarını ifade eden Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğündeki Kılavuz botlarında kaptan olarak görev yapan Ümit Sarayoğlu, “ İstanbul Boğazında 3 vardiya şeklinde toplam 60 kılavuz kaptan hizmet veriyor. Boğazın emniyeti için tüm gemilerin kılavuz kaptan almaları gerekiyor. Bir profesör nasıl ise kılavuz kaptan da denizciliğin en üst mertebesidir. En az 10 yıl gemi kaptanlığı yaptıktan sonra kılavuz kaptanlık sınavlarına girebiliyorlar. Bir kılavuz kaptanımız gemiden inerken halatın tek tarafı kopuyor. Çok korktum gemiye yanaşarak kaptanın inmesini bekledim” ifadelerini kullandı.

(Ahmet Faruk Sarıkoç - İsmail Coşkun - Alper Suat Tutaşı/İHA)