Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankas? (TCMB), 16 Ocak’ta yap?lan Para Politikas? Kurulu Toplant?s?’n?n özet metnini yay?mlad?. Özette, ekonomideki toparlanman?n devam edece?inin öngörüldü?ü belirtildi.

Enflasyon geli?meleri

Özette enflasyon geli?meleriyle ilgili ?u ifadeler yer ald?: “Aral?k ay?nda tüketici fiyatlar? yüzde 0,74 oran?nda artm??, y?ll?k enflasyon 1,28 puan yükselerek y?l? yüzde 11,84 ile Ekim Enflasyon Raporu’nda sunulan tahminin bir miktar alt?nda tamamlam??t?r. Bu dönemde y?ll?k enflasyon, alt gruplar genelinde yükselirken, hizmet grubundaki art?? daha s?n?rl? olmu?tur. En belirgin yükseli?, bir önceki y?l?n ayn? dönemindeki dü?ük baz nedeniyle, enerji enflasyonunda gerçekle?mi?tir. G?da enflasyonu gerek i?lenmemi? gerekse i?lenmi? alt kalemleri kaynakl? olarak yukar? yönlü bir seyir izlemi?tir. Temel mal grubunun y?ll?k enflasyonu ise maliyet unsurlar?ndaki geli?meler ve bir önceki y?l?n ayn? dönemindeki dü?ük baz?n etkisiyle artm??t?r. Bu görünüm alt?nda, çekirdek enflasyon göstergelerinin y?ll?k enflasyonu bir miktar yükselse de, B ve C göstergelerinin e?ilimindeki ?l?ml? seyir korunmu?tur.

G?da ve alkolsüz içecekler y?ll?k enflasyonu Aral?k ay?nda 2,00 puan artarak yüzde 10,89 olmu?tur. Bu yükseli?te, i?lenmi? g?da grubu daha belirleyici olmu?tur. Çi? süt al?m fiyatlar?ndaki art??lar? takiben süt ürünlerindeki fiyat geli?meleri öne ç?karken, ekmek-tah?l fiyatlar?nda son aylardaki art?? e?iliminin devam etti?i gözlenmi?tir. ??lenmemi? g?da enflasyonundaki yükseli? temelde di?er i?lenmemi? g?da grubu kaynakl? olurken, taze sebze ve meyve grubu enflasyonu s?n?rl? bir art??la y?l? dü?ük bir seviyede tamamlam??t?r. Öncü göstergeler sebze fiyatlar?nda görülen belirgin art??lara ra?men, i?lenmemi? g?da enflasyonunun Ocak ay?nda baz etkisiyle yava?layabilece?i yönünde sinyal vermektedir.

Enerji grubu fiyatlar? Aral?k ay?nda yüzde 0,16 ile s?n?rl? bir oranda artarken, grup y?ll?k enflasyonu baz etkisiyle 3,64 puan yükselerek yüzde 10,98’e ula?m??t?r. Bu geli?mede, petrol fiyatlar?ndaki yükseli? ve yak?n dönem döviz kuru geli?melerine ba?l? olarak tüp gaz ve akaryak?t fiyatlar?nda gerçekle?en art??lar belirleyici olmu?tur. Akaryak?t ürünlerinde e?el mobil uygulamas? ve ?ebeke suyu fiyatlar?nda gözlenen gerileme grup enflasyonunda daha olumsuz bir görünümü s?n?rlam??t?r. Enerji grubu y?ll?k enflasyonunun baz etkilerine ba?l? olarak Ocak ay?nda da belirgin bir ?ekilde artaca?? not edilmelidir.

Temel mal grubu y?ll?k enflasyonu bir önceki y?l?n ayn? dönemindeki dü?ük baz?n da etkisiyle Aral?k ay?nda 0,91 puan artarak yüzde 7,48’e yükselmi?tir. Bu dönemde y?ll?k enflasyon giyim ve dayan?kl? mal gruplar?nda yükselirken, di?er temel mallar grubunda bir miktar gerilemi?tir. Dayan?kl? mal grubu fiyatlar?ndaki art??ta Türk liras?nda kaydedilen de?er kayb?n?n yans?malar? hissedilmi?tir. Giyim ve ayakkab? fiyatlar? ise Aral?k ay?nda mevsimsel ortalamalara k?yasla daha s?n?rl? bir dü?ü? gösterse de, bu grupta y?ll?k enflasyon oldukça dü?ük bir seviyede gerçekle?mi?tir. Bu geli?meler neticesinde temel mal grubu enflasyon e?ilimi yataya yak?n bir seyir izlemi?tir.

Hizmet fiyatlar? Aral?k ay?nda yüzde 0,37 oran?nda artm??, grup y?ll?k enflasyonu 0,14 puan yükselerek yüzde 12,30 olmu?tur. Bu dönemde y?ll?k enflasyon haberle?me ve di?er hizmetler gruplar?nda bir miktar yükselirken, ula?t?rma hizmetlerinde gerilemi?, lokanta-otel ve kira gruplar?nda ise yataya yak?n seyretmi?tir. Hizmet fiyatlar? ana e?ilimi ise s?n?rl? bir oranda gerilemi?tir. Önümüzdeki dönemde hizmet fiyatlar?n?n seyrinde asgari ücret geli?melerine istinaden reel birim i? gücü maliyetlerinin, turizm talebinin ve geçmi? enflasyona endeksleme davran???n?n etkili olaca?? öngörülmektedir.

Enflasyon beklentilerindeki iyile?me sürmektedir. Orta vadeli enflasyon beklentilerindeki dü?ü? e?ilimi genele yay?larak sürerken, beklenti da??l?m?n?n anket kat?l?mc?lar? aras?nda artan bir uzla?? içermesi orta vadeli enflasyon görünümüne ili?kin belirsizliklerin önemli ölçüde azald???na i?aret etmi?tir. “

ENFLASYONU ETK?LEYEN UNSURLAR

Enflasyonu etkileyen unsurlara ili?kin özet metinde; “Son döneme ili?kin veriler iktisadi faaliyetteki toparlanma e?iliminin devam etti?ini göstermektedir. Sanayi üretimi Kas?m ay?nda bir önceki aya göre art?? kaydetmi?, Ekim-Kas?m döneminde bir önceki çeyre?e göre yüzde 0,7 oran?nda yükselerek toparlanma e?ilimini sürdürmü?tür. Tarihsel oynakl??? yüksek olan sektörlerdeki ar?zi hareketlerden ar?nd?r?ld???nda sanayi üretimi ana e?iliminin daha kuvvetli oldu?u görülmektedir. Anket göstergeleri ve d?? ticaret verileri sanayi üretimindeki art?? e?iliminin Aral?k ay?nda da sürece?ine i?aret etmektedir.

Y?l?n son çeyre?inde; risk primi ve döviz kuru oynakl???ndaki dü?ü? ile finansal ko?ullardaki iyile?me yurt içi talebi belirgin ölçüde desteklemi?tir. ??gücü piyasas?ndaki zay?f görünüme ra?men, ertelenmi? talebin de etkisiyle özel tüketim artm??t?r. Buna ilaveten, kamu harcamalar?n?n tüketim kanal?yla büyümeye katk?s? devam etmi?tir.

?ktisadi faaliyetin sektörel yay?l?m?ndaki iyile?me devam etmektedir. TCMB ?ktisadi Yönelim Anketi, PMI ve sektörel güven endeksleri gibi anket göstergeleri ?????nda imalat sanayi ve hizmet faaliyetlerindeki art???n sürdü?ü görülmektedir. Yat?r?mlar zay?f seyrini sürdürmekle birlikte, yat?r?m ve istihdam e?iliminde küçük ve orta ölçekli firmalar? da kapsayan toparlanma devam etmektedir. Kurul, yat?r?m ve istihdam görünümündeki iyile?menin devam? aç?s?ndan büyüme ve talep istikrar?n?n önemine vurgu yapm??t?r.

Rekabet gücündeki geli?melerin olumlu etkisi sürerken küresel büyüme görünümündeki zay?flama d?? talebi k?smen yava?latmaktad?r. Bu dönemde Avrupa Birli?i ülkelerinin yan? s?ra Orta Do?u ve Kuzey Afrika bölgesinde de yava?lama sinyalleri bir miktar artm??t?r. Buna kar??n, pazar çe?itlendirme esnekli?i ve turizmdeki güçlü seyir mal ve hizmet ihracat?ndaki art??? desteklemekte; ancak yurt içi talepteki toparlanmaya ba?l? olarak ithalatta art?? gözlenmektedir. Bu çerçevede, y?l?n son çeyre?inde net ihracat?n büyümeye katk?s?n?n gerilemesi; son dönemde belirgin bir iyile?me kaydeden cari i?lemler dengesinin al?nan tedbirlerin de katk?s?yla önümüzdeki dönemde ?l?ml? bir seyir izlemesi beklenmektedir.

Ekim dönemi i?gücü piyasas? verileri, tar?m d??? istihdamda in?aat sektörü de dâhil olmak üzere art??a ve i?sizlik oranlar?nda dü?ü?e i?aret etmektedir. Bir önceki döneme k?yasla, sanayi ve in?aat istihdam? kuvvetli bir ?ekilde artarken, hizmetler sektörü istihdam?ndaki art?? daha s?n?rl? gerçekle?mi?tir. Öncü göstergeler, i?sizlik oranlar?ndaki k?smi iyile?menin sürdü?ü sinyalini vermekle birlikte i?gücü piyasas?ndaki zay?f seyir devam etmektedir.

Özetle, önümüzdeki dönemde net ihracat?n büyümeye katk?s? gerilerken, dezenflasyon süreci ve finansal ko?ullardaki iyile?meyle birlikte ekonomideki toparlanman?n devam edece?i öngörülmektedir” denildi.

PARA POL?T?KASI VE R?SKLER

Küresel iktisadi faaliyetteki zay?f seyrin, geli?mi? ve geli?mekte olan ülkelerde e?anl? olarak devam etti?inin belirtildi?i özette para politikas? ve risklere yönelik ?u ifadeler yer ald?: “ABD ve Çin aras?ndaki Faz-1 anla?mas? sonras?nda, küresel ticaret gerilimlerinin azalaca??na dair beklentiler k?smen iyile?mi?tir. Buna kar??n, uygulanan gümrük tarifelerinin hâlâ yüksek olmas?, anla?ma ile çözülememi? birçok konu bulunmas? ve kar??l?kl? taahhütlerin gerçekle?tirilip gerçekle?tirilmeyece?ine dair belirsizlikler ticaret anla?mazl?klar?n?n küresel iktisadi faaliyet üzerinde olu?turdu?u a?a?? yönlü riskleri canl? tutmaktad?r. Söz konusu unsurlar?n yurt içi büyüme üzerinde olu?turabilece?i etkiler yak?ndan takip edilmektedir.

Son dönemdeki jeopolitik geli?melere ba?l? olarak ham petrol fiyatlar? oynak bir seyir izlemi? ve geçti?imiz PPK toplant?s?n? takip eden döneme göre kayda de?er bir art?? göstermi?tir. Buna kar??n küresel iktisadi faaliyetin zay?f seyri emtia fiyatlar?ndaki art?? e?ilimini s?n?rlamaktad?r. Bu ba?lamda, küresel man?et enflasyon oranlar?n?n, son çeyrekte bir miktar yükselmesine kar??n, 2020 y?l?nda yatay bir görünüm sergilemeye devam etmesi beklenmektedir.

Küresel iktisadi faaliyetteki zay?f seyir ve küresel enflasyonun dü?ük düzeyi, geli?mi? ülke merkez bankalar?n?n para politikalar?n? geni?leyici yönde sürdüreceklerine dair beklentileri güçlendirmektedir. Ba?ta ABD olmak üzere geli?mi? ülkelerde para politikas?n?n son dönemde sergiledi?i destekleyici duru?un mevcut ko?ullar alt?nda orta vadede korunaca?? beklentisi ve bunun küresel finansal ko?ullara yans?mas? geli?mekte olan ülkelerde de geni?leyici yönde para politikas? uygulamalar?na olanak sa?lam??t?r. Mevcut küresel finansal ko?ullar ve son dönemde küresel ticarete ili?kin beklentilerdeki k?smi iyile?me geli?en ülke finansal varl?klar?na yönelik talebi ve risk i?tah?n? desteklemektedir. Buna ba?l? olarak, bir önceki toplant? dönemine k?yasla geli?mekte olan ülkelere yönelik portföy ak?mlar?n?n daha olumlu bir görünüm sergiledi?i gözlenmektedir. Bununla birlikte, korumac?l?k önlemlerinin, küresel ekonomi politikalar?na dair di?er belirsizliklerin ve jeopolitik geli?melerin sermaye ak?mlar?, d?? ticaret ve emtia fiyatlar? kanal?yla olu?turabilece?i etkiler yak?ndan takip edilmektedir.

Türkiye ülke risk primi, para politikas?ndaki temkinli duru? ve makroekonomik göstergelerdeki iyile?menin yan? s?ra, geli?mi? ülkelerde destekleyici para politikas? uygulamalar?n?n da katk?s?yla gerilemeye devam etmi?tir. Buna kar??n, küresel ve jeopolitik belirsizliklerin ülke risk primi ve kur oynakl??? kanal?yla orta vadeli enflasyon görünümü üzerinde olu?turabilece?i yukar? yönlü riskler yak?ndan izlenmeye devam edilecektir.

Temmuz ay?ndan itibaren yap?lan güçlü faiz indirimlerinin yan? s?ra enflasyon beklentilerindeki dü?ü? ve bankac?l?k sektörü likiditesindeki iyile?me neticesinde kredi ve mevduat faizleri gerilemeye devam etmi?tir. Bu çerçevede, finansman ko?ullar?ndaki iyile?me ve iç talepteki toparlanmaya ba?l? olarak, TL kredi büyümesindeki art??, tüketici kredilerinde daha belirgin olmak üzere devam etmi?tir. Söz konusu geli?mede genel ekonomik görünüme ili?kin beklentilerin yol açt??? arz yönlü etkilere ilave olarak, ertelenmi? talep ve borç yap?land?rma amac?yla yap?lan kulland?r?mlar?n da etkili oldu?u de?erlendirilmektedir.

Bu dönemde zorunlu kar??l?klar?n döngü kar??t? makro ihtiyati bir araç olarak daha esnek ve etkin kullan?lmas? kredi büyümesini ve finansal istikrar? desteklemektedir. 9 Aral?k 2019 tarihinde yürürlü?e konulan zorunlu kar??l?k uygulamas?yla kredi arz?n?n tüketimden ziyade üretim odakl? sektörlere yönlendirilmesi, bu çerçevede üretim ve yat?r?mla ili?kisi kuvvetli olan uzun vadeli ticari krediler ile ithalatla ili?kisi zay?f olan uzun vadeli konut kredilerinin te?vik edilmesi amaçlanm??t?r. Önümüzdeki dönemde, bankac?l?k sektörü likidite ve sermaye yeterlilik oranlar?ndaki iyile?me ile birlikte faizlerdeki dü?ü?ün ve zorunlu kar??l?klara ili?kin düzenlemelerin kredi büyümesini desteklemeye devam edece?i öngörülmektedir. Buna ilaveten, tahsili gecikmi? alacaklar?n ve yak?n izlemedeki kredi tutarlar?n?n, k?sa vadede bankac?l?k sektörü kredi arz? üzerindeki olas? etkileri yak?ndan takip edilmektedir. Son dönemde faizlerdeki dü?ü?e ba?l? olarak kredi talebinde gözlenen canlanman?n sürmesi aç?s?ndan istihdam ve gelir taraf?ndaki geli?meler belirleyici olacakt?r. Kredi ko?ullar?ndaki normalle?menin h?z?, kapsam? ve sürdürülebilirli?i iktisadi faaliyet görünümü aç?s?ndan önemli olacakt?r.

Enflasyon görünümündeki iyile?me devam etmekte, enflasyon beklentilerindeki genele yay?lan düzelme sürmektedir. Enflasyon ba?ta olmak üzere makroekonomik göstergelerdeki iyile?me ülke risk primindeki dü?ü?ü desteklemekte ve maliyet unsurlar? üzerindeki bask?lar?n s?n?rlanmas?na katk?da bulunmaktad?r. Döviz kuru, iç talep ko?ullar? ve üretici fiyatlar?ndaki geli?melere ba?l? olarak çekirdek enflasyon göstergelerinin e?ilimleri ?l?ml? seyretmektedir. Enflasyondaki seyrin y?l sonu tahminiyle büyük ölçüde uyumlu oldu?u de?erlendirilmektedir. Bu çerçevede Kurul, enflasyon görünümünü etkileyen tüm unsurlar? dikkate alarak, politika faizinde ölçülü bir indirim yap?lmas?na karar vermi?tir. Gelinen noktada, mevcut para politikas? duru?unun hedeflenen dezenflasyon patikas?yla uyumunu korudu?u de?erlendirilmektedir.

Kurul, enflasyondaki dü?ü? sürecinin devaml?l???n?n, ülke risk priminin gerilemesi, uzun vadeli faizlerin a?a?? gelmesi ve ekonomideki toparlanman?n güç kazanmas? aç?s?ndan büyük önem ta??d???n? de?erlendirmektedir. Enflasyondaki dü?ü?ün hedeflenen patika ile uyumlu ?ekilde gerçekle?mesi için para politikas?ndaki temkinli duru?un sürdürülmesi gerekmektedir. Bu çerçevede, parasal duru? ana e?ilime dair göstergeler dikkate al?narak enflasyondaki dü?ü?ün süreklili?ini sa?layacak ?ekilde belirlenecektir. Merkez Bankas? fiyat istikrar? ve finansal istikrar amaçlar? do?rultusunda elindeki bütün araçlar? kullanmaya devam edecektir.

Kurul, ülke risk primindeki iyile?me sürecinin devam etmesinin fiyat istikrar? ve finansal istikrar aç?s?ndan önemini vurgulam??t?r. Bu kapsamda, para politikas? etkinli?inin desteklenmesi ve olas? enflasyon-büyüme ödünle?iminin asgariye indirilmesi aç?s?ndan makro finansal politikalar?n finansal oynakl?k ve risk primini dü?ürmeye odakl? bir ?ekilde belirlenmesi ve maliye politikas?n?n öngörülebilirli?inin güçlendirilmeye devam edilmesi kritik önem arz etmektedir.

Para politikas? duru?u olu?turulurken, maliye politikas?na dair esas al?nan görünüm fiyat istikrar? ve makroekonomik dengelenmeye odakl?, para politikas?yla e?güdüm arz eden bir politika duru?u içermektedir. Bu do?rultuda, yönetilen/yönlendirilen fiyat ve vergi ayarlamalar?n?n geçmi? enflasyona endeksleme davran???n?n azalt?lmas?na yard?mc? olacak ?ekilde belirlenece?i varsay?lm??t?r. Maliye politikas?n?n söz konusu çerçeveden belirgin olarak sapmas? ve bu durumun orta vadeli enflasyon görünümünü olumsuz etkilemesi halinde para politikas? duru?unun da güncellenmesi söz konusu olabilecektir.

Para politikas? ve maliye politikas? aras?nda kuvvetlendirilen e?güdümün sürekli ve sistematik bir yap?ya dönü?türülmesi yönünde yürütülmekte olan ortak çabalar?n fiyat istikrar?n? sa?lamaya katk?da bulunmas? beklenmektedir. Bunun yan? s?ra, enflasyondaki kat?l?k ve oynakl?klar? azaltacak yap?sal ad?mlara devam edilmesi fiyat istikrar?na ve dolay?s?yla toplumsal refaha olumlu katk?da bulunacakt?r.

Aç?klanacak her türlü yeni verinin ve haberin Kurul’un gelece?e yönelik politika duru?unu de?i?tirmesine neden olabilece?i önemle vurgulanmal?d?r.”

(?HA)