Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk, ebediyete intikalinin 83'ncü y?l?nda an?ld?. Tüm Türkiye'de saat 09.05'te hayat durdu ve vatanda?lar Ata'ya sayg? duru?unda bulundu.

Sürücüler araçlar?ndan inerek sayg? duru?una kat?ld?. Sayg? duru?u s?ras?nda duygulanan vatanda?lar oldu.

Atatürk'ün vefat?n?n y?l dönümünden Habertürk yazar? tarihçi Murat Bardakç?'dan da çok önemli bir yaz? geldi.

Bardakç?, "??te, Atatürk’e son 40 gününde doktorlar?n verdikleri yemekler: A?z?na en son 8 Kas?m ak?am? bir kal?p buz konmu?tu!" ba?l???n? ta??yan yaz?s?nda, Mustafa Kemal Atatürk'ün son günlerine dair bas?nda ilk kez yay?nlanan belgeler payla?t?.

?LK KEZ YAYIMLANIYOR

Bardakç? yaz?s?nda ?u ifadeleri kulland?;

"Bugün, Atatürk’ün vefat?n?n 83. y?ldönümü münasebetiyle hastal???n?n a??rla?t??? dönemle ilgili baz? belgeler yay?nl?yorum: 1 Ekim 1938’den itibaren son günlerine kadar doktorlar?n?n talimat? ile verilen yemeklerin, yani son yemeklerinin listesini...

Bu yemekler, Cumhurba?kanl???’ndaki Atatürk Ar?ivi’nde 01020010-2 numarada bulunan bir defterde kay?tl?d?r ve defterin ilginç bir öyküsü vard?r:

Celal Bayar’?n Cumhurba?kan? oldu?u 1950 ile 1960 y?llar? aras?nda Çankaya Kö?kü’nün kitapl?k memuru olan ve Kö?k’ün kütüphanesi ile ar?ivini tasnif ile u?ra?an Özel ?ahingiray, 1955’te iki ayr? kitap yay?nlam??t?...

“Atatürk’ün Nöbet Defteri” ismini ta??yan ilk kitap, Atatürk’ün 1931 ile 1938 aras?ndaki yat?? ve kalk?? saatleri, gitti?i yerler ve misafirlerinin isimleri, yani günlük hayat? hakk?nda yaverleri taraf?ndan tutulmu? kay?tlar idi.

?ahingiray’?n yay?nlad??? ikinci kitap ise “Son Nöbet Defteri” idi ve 1 Ekim ile 10 Kas?m 1938 aras?nda yine Atatürk hakk?nda önemli kay?tlar?n yerald??? iki ayr? defterdi. ?lk defterde 1 Ekim 1938’den itibaren 41 gün boyunca doktorlar?n verdikleri ilâçlar ile uygulanan tedaviler, ikinci defterde de ayn? günlerde doktorlar?n talimat?yla yedirilen yemekler vard?.

Özel ?ahingiray’?n bütün bu defterlerin “Celâl Bayar’?n özel ar?ivinde oldu?unu” söylemesine ra?men, bir defter hariç tamam? ?u anda Cumhurba?kanl??? Ar?ivi’ndedir. Mevcut olmayan defter ise, ?ahingiray’?n yay?nlad??? “Son Nöbet Defteri”nin ilk k?sm?n? te?kil eden ve Atatürk’e 1 Ekim ile 10 Kas?m 1938 aras?nda yap?lan t?bbî müdahalelerin kay?tlar?d?r."

SON YEMEKLER?

Atatürk’ün son yemeklerinin kay?tlar?ndan, yakaland??? hastal???n nas?l ciddî bir hastal?k oldu?unun gözler önüne serildi?ini vurgulayan Bardakç? ?öyle devam etti;

"Rahats?zl???n?n ileri devresinde art?k normal yemek yiyemedi?i, sadece doktorlar?n gram?na kadar belirledikleri g?dalarla beslendi?i görülüyor... Zaten son defa 8 Kas?m’da çok az bir?eyler yiyip içebilmi?, a?z?na en son o günün ak?am? saat 18.35’te küçük bir buz parças? konmu? ve vefat?na kadar ba?ka hiçbir g?da alamam??t?r!

Listelerde, “poriç” denen bir yiyecek s?k geçmektedir...

Poriç, asl? ?ngilizce “porridge” olan ve yulaf?n sütle kar??t?r?lmas? ile yap?lan, doyurucu bir lâpad?r. Poriçte pirinç, bu?day, arpa, m?s?r veya karabu?day gibi di?er tah?llar?n da kullan?ld??? olur ama genellikle yulaf ile haz?rlan?r.

Hani ?imdilerde kilo vermek maksad?yla sabahlar? yenmesi moda olan ve yulaf?n üzerine süt döküldükten sonra içerisine lezzet verici baz? maddelerin de ilâve edildi?i rejim yeme?i var ya; poriç i?te bunun sade ?eklidir, sütlü yulaft?r ve tats?z-tutsuz bir?eydir!"

??TE O BELGELER....

Bardakç?'n?n, Cumhurba?kan? Tayyip Erdo?an’?n müsaadesi ve Ar?iv Daire Ba?kan? Muhammed Safi’nin yard?m? ile temin etti?ini belirtti?i belgeler ?u ?ekilde;

??te, Atatürk’e 1938’in 1 Ekim’i ile 8 Kas?m’? aras?ndaki kimi günlerde doktorlar taraf?ndan gramlar?na kadar belirlenerek verilen yiyecekler ve içecekler...

1 Ekim 1938, Cumartesi:
06.45: 300 gram m?s?r poriç, 50 gram tereya??, 2 dilim ekmek
09.05: 50 gram çay, 300 gram salep, 50 gram ho?af
12.30: 140 gram limonata, bir dilim ekmek

3 Ekim 1938, Pazartesi:
00.30: 160 gram portakal suyu
08.40. 300 gram poriç
13.30: 150 gram çorba, tavuk köftesi, makarna, sütlaç, 100 gram ho?af, 1 kal?p buz
20.00: 150 gram çorba, 2 patates

5 Ekim 1938, Çar?amba:
00.10: 150 gram papatya suyu
00.20: 30 gram 1 kal?p buz
06.45: 300 gram salep, 20 gram tereya?, 2 dilim ekmek
09.35: 80 gram su
12.15: 225 gram yulaf poriç, 50 gram ho?af suyu, az ekmek
18.00: 150 gram salep
19.40: 250 gram konsome, az ekmek
22.45: 30 gram su

6 Ekim 1938, Per?embe:
03.15: 220 gram elma suyu
07.30: 375 gram yulaf poriç, 30 gram tereya?, 30 gram bal, 1 m?s?r ekmek
10.30: 60 gram su
14.45: 150 gram pirinç çorbas?, 50 gram ho?af, 600 gram su
20.15: 180 gram yulaf çorbas?, kabak püresi, salçal? makarna, muhallebi. Ekmek
20.15: 50 gram elma, ?eftali kompostosu, 60 gram su
22.15: 80 gram su

8 Ekim 1938, Cumartesi:
00.35: 20 gram çiçek suyu
02.25: 30 gram 1 kal?p buz
09.45: 150 gram salep, 15 gram tereya??, 1 dilim ekmek, gül reçeli
14.20: 50 gram Pirinç çorbas?, k?ymal? makarna, kabak püresi, muhallebi
17.40: 140 gram elma suyu
21.30: 150 gram salep
24.00: 20 gram su

12 Ekim 1938, Çar?amba:
04.10: 150 gram limonlu çay
07.05: 250 gram üzüm
10.05: 150 gram sütlü salep
13.35: 150 gram yulaf çorba, ha?lama piliç, külde patates, ?eftali
15.45: 60 gram su
19.30: 200 gram konsome: 2 dilim ekmek, patates külde, portakal peltesi

14 Ekim 1938, Cuma:
09.15: 150 gram sütlü salep
10.00: 60 gram su
14.00: 150 gram yulaf çorbas?, sütlaç
14.30: 60 gram su
14.55: 60 gram su

15 Ekim 1938, Cumartesi:
02.30: 50 gram üzüm suyu
10.00: 150 gram poriç yulaf
13.30: 140 gram limonata
16.00: 150 gram pirinç çorbas?, az kabak, sütlaç
16.15: 30 gram su
17.45: 90 gram su
21.15: 20 gram su
24.00: 150 gram pirinç yulaf

19 Ekim 1938, Çar?amba:
13.45: 2000 gram Glukolin D.
17.00: 100 gram glikoz mahlûlü
17.40: 80 gram 75 gr. Glycose D.
21.00: 80 gram 75 gr. Glycose D.
23.45: 100 gram 25 gr. Glycose D.

20 Ekim 1938, Per?embe:
12.35: 140 gram üzüm suyu
15.30: 2000 gram Glikoz D.li üzüm suyu
17.45: 150 gram glikozlu üzüm suyu
20.30: 150 gram glikozlu üzüm suyu

21 Ekim 1938, Cuma:
03.30: 330 gram kar???k meyve suyu (iki defada), 15.k glikoz
11.00: 50 gram süt
15.45: Süt (5 ka??k glikoz)
17.30: 100 gram Meyve suyu (5 ka??k glikoz)
19.40: 140 gram sebze çorbas? 1 gram tuzla
21.30: 50 gram süt verilecek, 5 kahve ka???? glycosela

23 Ekim 1938, Pazar:
04.35: 50 gram su
04.40: 100 gram meyve suyu
07.15: 75 gram süt (4 ka??k glikoz ile)
07.25: 75 gram ..... kahve az
09.15: 100 gram çorba (10 gram tereya??)
11.30: 100 gram süt (5 ka??k glikoz ile)
14.00: 100 gram yo?urt
17.30: 100 gram meyve suyu 5 glikoz
18.00: 25 gram çiçek suyu
19.00: 50 gram çorba (10 gram tereya??)
19.50: 100 gram süt (5 ka??k glikoz ile)

26 Ekim 1938, Çar?amba:
02.30: 100 gram portakal suyu, glikoz 5
09.00: 100 gram poriç, beraber 100 gram salep
12.30: 150 gram yo?urtlu çorba
15.50: 100 gram muhallebi
18.00: 100 gram poriç
20.15: 100 gram süt (5 glikoz ile)

31 Ekim 1938, Pazartesi:
01.30: 150 gram portakal, elma suyu
04.30: 150 gram portakal, elma suyu
08.15: 150 gram portakal, elma suyu
10.15: 150 gram portakal suyu
12.15: 100 gram süt
13.25: 50 gram üzüm, portakal suyu
15.25: 150 gram poriç yulaf
17.25: 100 gram süt
21.30: 100 gram sebze suyu
22.30: 60 gram elma, portakal suyu

1 Kas?m 1938, Sal?:
06.50: 150 gram sütlü salep
10.00: 150 gram süt
12.00: Zeytinya?l? enginar, 15 gram ekmek
14.00: 150 gram elma, portakal suyu
15.50: 150 gram poriç yulaf
18.00: 150 gram süt
20.00: Enginar, 15 gram tereya?l? ekmek
22.20: 150 gram üzüm, elma, portakal suyu

2 Kas?m 1938, Çar?amba:
00.55: 100 gram portakal suyu
03.50: 150 gram süt
07.45: 150 gram sütlü poriç yulaf
10.00: 150 gram sütlü salep
12.10: 150 gram sütlü poriç yulaf
14.00: Enginar, 20 gram tereya?l? ekmek
18.00: 150 gram süt
20.00: Bezelye püresi, 30 gram ekmek, 50 gram Ta?delen suyu
22.00: 150 gram poriç
23.15: 100 gram meyve suyu 6 ka??k ?eker
23.20: 25 gram su

3 Kas?m 1938, Per?embe:
00.35: 25 gram Çiçek suyu, su
03.40: 140 gram meyve suyu 6 ka??k glikoz
07.10: 150 gram sütlü salep
08.10: 150 gram süt, 6 ka??k glikoz
09.50: 100 gram su
10.15: 150 gram portakal üzüm suyu
12.00: Enginar, 20 gram tereya?l? ekmek, üzüm suyu
14.00: 150 gram süt
16.00: 150 gram poriç
18.00: 150 gram süt
20.00: Bezelye, 20 gram ekmek, 100 gram portakal suyu
22.00: 150 gram meyve suyu
24.00: 150 gram portakal suyu

6 Kas?m 1938, Pazar:
07.00: 150 gram sütlü salep
09.30: 150 gram sütlü salep
12.00: Bamya, 20 gram ekmek
13.40: 150 gram meyve suyu
16.00: 150 gram poriç
17.30: 150 gram süt
19.30: 150 gram enginar
21.30: 150 gram meyve suyu
22.50: 150 gram süt

8 Kas?m 1938, Sal?:
06.00: 150 gram sütlü kahve
08.25: 150 gram sütlü çay
11.05: 150 gram yulaf poriç
13.05: 150 gram süt
15.10: 150 gram çorba
17.15: 150 gram elma suyu
18.35: 1 buz